Gramática do sueco

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.
(Redirecionado de Gramática sueca)

A gramática do sueco descreve a estrutura, constituição e funcionamento da língua sueca. Para além desse carácter descritivo, esta gramática pode também ter um carácter pedagógico e normativo, enunciando regras para o uso padronizado do idioma. As gramáticas da língua sueca costumam incluir a Fonologia e a Ortografia, a Morfologia e a Sintaxe, e ainda frequentemente a Semântica, a Etimologia e a Estilística. [1] [2] [3] [4]

A obra mais completa, apresentando uma exposição sistemática e detalhada da gramática do sueco, é a Gramática da Academia Sueca (Svenska Akademiens grammatik, SAG), editada pela Academia Sueca. A sua versão de menor formato (cerca de 10%) e com maior pendor normativo é a Gramática Breve da Academia Sueca (Svenska Akademiens språklära, SAS). [2] [3]

O idioma sueco deriva do nórdico antigo, tal como as outras línguas nórdicas – o dinamarquês, o norueguês, o feroês , o islandês e a inglês . Por esse motivo, a gramática do sueco apresenta bastantes semelhanças com as gramáticas dessas outras línguas, em particular do dinamarquês e do norueguês. [5] [6]

O sueco é uma língua flexiva, com abundantes traços aglutinantes (p.ex. plural e genitivo dos substantivos), e alguns traços analíticos (p.ex. alguns adjetivos comparativos). [7]

Artigo[editar | editar código-fonte]

O sueco tem artigos definidos e indefinidos. [8] [9]

Os artigos indefinidos são en ou ett, conforme o género do substantivo associado. [8]

  • En bil - um carro
  • Ett hus - uma casa

Os artigos definidos têm duas formas, das quais a enclítica é a mais frequente. Esta forma consiste num sufixo -en/-n/-et/-t adicionado ao substantivo: [8]

  • Bil – carro
  • Bilen – o carro
  • Hus – casa
  • Huset – a casa

A outra forma ocorre quando um substantivo está precedido por um adjetivo. Neste caso, um artigo definido anteposto - den ou det - precedo o adjetivo, e o sufixo -en/-n/-et/-t é adicionado ao substantivo. [10]

  • Grön bil - carro verde
  • Den gröna bilen - o carro verde
  • Grönt guld - ouro verde
  • Det gröna guldet - o ouro verde

Pronome[editar | editar código-fonte]

Pronomes pessoais[editar | editar código-fonte]

Os pronomes pessoais têm nominativo e acusativo, e na terceira pessoa também genitivo. [11]

Pronomes pessoais
Singular Plural
Nominativo Acusativo Genitivo Nominativo Acusativo Genitivo
1.a pessoa jag mig (não existe) vi oss (não existe)
2.a pessoa du dig (não existe) ni er (não existe)
3.a pessoa han, hon honom, henne hans, hennes de dem deras
  • Jag läser. - Eu leio.
  • Hon ser mig. - Ela vê-me. / Ela me vê.
  • Hans båt är blå - O barco dele é azul.

Pronomes possessivos[editar | editar código-fonte]

Os pronomes possessivos são declinados de acordo com o género e número dos substantivos associados. [12]

Pronomes possessivos
Singular Plural
1.a pessoa min, mitt, mina vår, vårt, våra
2.a pessoa din, ditt, dina er, ert, era
3.a pessoa dess deras
  • Min cykel är röd. - A minha bicicleta é vermelha.

Pronomes demonstrativos[editar | editar código-fonte]

Os pronomes demonstrativos são declinados de acordo com o género e número dos substantivos associados. [13] [14] [15]

Pronomes demonstrativos
Singular Plural
den här / denna
(este / esta)
den där
(esse / essa / aquele / aquela)
de här / dessa
(estes / estas)
de där
(esses / essas / aqueles / aquelas)
det här / detta
(este / esta)
det där
(esse / essa / aquele / aquela)
de där
(estes / estas)
de där
(esses / essas / aqueles / aquelas)
  • den här biljetten - este bilhete
  • denna biljett - este bilhete
  • de här biljetterna - estes bilhete
  • dessa biljetter - estes bilhetes

Pronomes interrogativos[editar | editar código-fonte]

Os pronomes interrogativos servem para fazer perguntas. [16] [17]

Pronomes interrogativos
vem quem
vad que, o que
vilken - vilket - vilka qual - quais, que
  • Vem är han? (Quem é ele?)
  • Vad är klockan? (Que horas são?]
  • Vilken bok köpte de? (Que livro eles compraram?)

Substantivo[editar | editar código-fonte]

Os substantivos suecos têm dois géneros, dois números e dois casos. [18] [19]

Género[editar | editar código-fonte]

O género é praticamente arbitrário, tendo de ser aprendido de caso para caso.
O género comum - designado por utrum ou N-ord ("Palavras em N") - abrange os substantivos precedidos pelo artigo en, p.ex. pedal - en pedal.
O género neutro - designado por neutrum ou T-ord ("Palavras em T") - abrange os substantivos antecedidos pelo artigo ett, p.ex. piano - ett piano. [20]

Número[editar | editar código-fonte]

  • Singular
  • Plural

O plural depende do género, e pode ser declinado de 6 formas: [21]

Declinação Plural Exemplo

1

-or

skola - skolor (escola - escolas)

2

-ar

bil – bilar (carro – carros)

3

-er

student - studenter (estudante - estudantes)

4

-r

sko - skor (sapato - sapatos)

5

-n

frimärke - frimärken (selo - selos)

6

nenhuma terminação adicional

hus - hus (casa - casas)

Casos[editar | editar código-fonte]

  • Nominativo
  • Genitivo

O genitivo é construído pelo nominativo adicionado do sufixo -s. [20]

  • familjen - a família
  • familjens hus - a casa da família

Um exemplo: A palavra bil (carro) pertence ao género comum, e pode ter as seguintes formas:

  singular plural
forma indefinida forma definida forma indefinida forma definida
nominativo bil bilen bilar bilarna
genitivo bils bilens bilars bilarnas

Adjetivo[editar | editar código-fonte]

O adjetivo concorda com o género e o número do substantivo associado. O adjetivo sueco é obrigatoriamente colocado antes do substantivo.[22]

  • en grön bil – um carro verde
  • ett grönt träd – uma árvore verde
  • två gröna bilar – dois carros verdes
  • två gröna träd –duas árvores verdes

Numerais[editar | editar código-fonte]

0 - 12[editar | editar código-fonte]

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
noll en/ett två tre fyra fem sex sju åtta nio tio elva tolv

O numeral 1 é en ou ett conforme o género do substantivo associado.

  • En fisk – um peixe
  • Ett frimärke – um selo

13 - 19[editar | editar código-fonte]

13 14 15 16 17 18 19
tretton fjorton femton sexton sjutton arton Suécia
aderton Finlândia
nitton

No Sueco da Finlândia, 18 é escrito na forma mais antiga aderton.

20 - 1000[editar | editar código-fonte]

20 30 40 50 60 70 80 90 100 1000
tjugo trettio fyrtio femtio sextio sjuttio åttio nittio (ett) hundra (ett) tusen
  • 23 - tjugotre
  • 32 - trettiotvå
  • 453 - fyrahundrafemtiotre

Verbo[editar | editar código-fonte]

A maior parte dos verbos suecos termina em –a e é conjugada no presente com –ar ou –er. Um pequeno grupo - constituído por palavras com uma só sílaba - adiciona apenas um -r ao infinitivo. A conjugação dos verbos é mais simples do que em português: Todas as pessoas de um tempo verbal têm a mesma terminação. [23]

Sueco Português Sueco Português Sueco Português
Tala Falar Äta Comer Bo Morar
Jag talar Eu falo Jag äter Eu como Jag bor Eu moro
Du talar Tu falas Du äter Tu comes Du bor Tu moras
Han talar Ele fala Han äter Ele come Han bor Ele mora
Vi talar Nós falamos Vi äter Nós comemos Vi bor Nós moramos
Ni talar Vós falais Ni äter Vós comeis Ni bor Vós morais
De talar Eles falam De äter Eles comem De bor Eles moram

Ao contrário do português, o sueco tem uma obrigatoriedade do uso de sujeito explícito antes do verbo. [24] [25]

  • Jag äter - Eu como ou Como
  • Hon åkte till Ryssland - Ela foi para a Rússia ou Foi para a Rússia
  • Det regnar - Chove

Verbos com partícula[editar | editar código-fonte]

Muitos verbos suecos usam uma partícula a seguir à forma verbal, adquirindo assim um novo significado. [26]

  • ge - dar
  • ge upp - desistir
  • - andar, ir
  • gå upp - subir
  • gå ner - descer
  • gå ut - sair

Advérbio[editar | editar código-fonte]

Entre os advérbios mais frequentes estão palavras como: [27]

  • bak (atrás)
  • (então)
  • nu (agora)
  • in (para dentro)
  • inte (não)

Muitos advérbios são formados a partir de adjetivos, através da adição do sufixo –t: [28]

  • snabb – snabbt (rápido – rapidamente)
  • konstig – konstigt (estranho – estranhamente)

Em alguns casos, o advérbio é construido pela adição do sufixo –ligen: [29]

  • verklig – verkligen (real – realmente)

Ainda noutros casos, o advérbio é igual ao adjetivo:

  • gratis – gratis (grátis – gratuitamente)

Preposição[editar | editar código-fonte]

As principais preposições são: [30]

Preposição Significado Exemplo Tradução
em Idag var vi Copacabana. Hoje estivemos em Copacabana.
från de Hon är från Stockholm. Ela é de Estocolmo.
i em De bor i Lissabon. Eles moram em Lisboa.
till para Hon har åkt till Göteborg. Ela foi para Gotemburgo.

Conjunção[editar | editar código-fonte]

Algumas conjunções importantes são: [31]

Conjunção Significado Exemplo Tradução
och e Daniel och Maria åkte till Göteborg. O Daniel e a Maria foram para Gotemburgo.
att que Han vill att jag åker till Stockholm. Ele quer que eu vá para Estocolmo.
men mas Han gick ut men glömde att låsa dörren. Ele saiu, mas esqueceu-se de fechar a porta.
om se Jag kommer, om du lovar att vara snäll. Eu venho, se tu prometes ser simpático.

Interjeições[editar | editar código-fonte]

Algumas interjeições com grande uso são: [32] [33]

  • aj (ai!)
  • usch (ui!)
  • ja (sim!)
  • nej (não!)
  • hej (olá!)
  • goddag (bom dia!)

Ordem das palavras[editar | editar código-fonte]

A ordem das palavras é basicamente SVO (sujeito – verbo – objeto) na forma afirmativa e VSO (verbo – sujeito – objeto) na forma interrogativa. [34] [35] [36]

  • Jag ser en katt - Eu vejo um gato
  • Ser du en katt - Tu vês um gato? /"Vês-tu-um-gato?"/

Uma particularidade, é o uso obrigatório da forma VSO quando uma oração afirmativa começa por advérbio. [37]

  • I går såg jag Daniel - Ontem eu vi o Daniel. /"Ontem-vi-eu-Daniel"/

Formação de palavras[editar | editar código-fonte]

Novas palavras são formadas por composição, derivação, redução, empréstimo. [38] [39]

Composição:

  • hotellbar – bar de hotel
  • skolmatsal – cantina escolar
  • oljetrycksmätare – medidor de pressão do óleo

Típico da língua sueca são as longas palavras formadas por composição. [40]

  • skolmatsalvakt - vigilante da cantina escolar
  • kvinnofolkhögskola – escola superior popular feminina
  • krigsmaterielexportöversynskommittén – comissão parlamentar de inspeção da exportação de material de guerra

Derivação:

  • visdom (vis+dom) – sabedoria
  • renhet (ren+het) – limpidez
  • delbar (del+bar) – divisível
  • ovän (o+vän) - inimigo

Redução:

  • bil (de automobil) – automóvel
  • cykel (de bicykel) – bicicleta
  • foto (de fotografi) – foto, fotografia
  • ekoturism (de ekologisk turism) – turismo ecológico

Empréstimo:

  • chorizo - chouriço
  • chatt - "chat", conversação
  • cowboy - vaqueiro
  • blogg - blogue

Ver também[editar | editar código-fonte]

Referências

  1. Ulf Teleman et al. «Gramática da Academia Sueca (Svenska Akademiens grammatik, SAG (em sueco). Academia Sueca (Svenska Akademien). Consultado em 2 de março de 2019 
  2. a b Hultman, Tor (2003). «Inledning». Svenska Akademiens språklära [Breve Gramática da Academia Sueca] (em sueco). Estocolmo: Academia Sueca. p. 1. 342 páginas. ISBN 9172273518 
  3. a b Maria Bolander (2012). «Om språk och grammatik». Funktionell svensk grammatik (Gramática funcional sueca) (em sueco). Estocolmo: Liber. p. 27. 206 páginas. ISBN 9789147105250 
  4. Beckman, Natanael (1958). «Innehåll (Conteúdo)». Svensk språklära. För den högre elementarundervisningen (em sueco). Estocolmo: Svenska Bokförlaget Bonniers. 318 páginas 
  5. Staffan Hellberg. «Nordiska språk (Línguas nórdicas (em sueco). Nationalencyklopedin (Enciclopédia Nacional Sueca). Consultado em 2 de março de 2019 
  6. Gunnar Tingbjörn; et al. «Svenska» (em sueco). Nationalencyklopedin (Enciclopédia Nacional Sueca). Svenska – ett nordiskt språk. Consultado em 6 de março de 2019 
  7. Källström, Roger (2012). «Morfologisk typologi (Tipologia morfológica)». Svenska i kontrast [Sueco em contraste]. Tvärspråkliga perspektiv på svensk grammatik (em sueco). Lund: Studentlitteratur. p. 31-33. 221 páginas. ISBN 9789144055732 
  8. a b c Hartman, Monique (1986). «Classes de mots». Précis de grammaire suédoise = Svensk grammatik på franska [Resumo da gramática sueca] (em francês). Estocolmo: Natur och kultur. p. 15. 175 páginas. ISBN 9789127502512 
  9. Källström, Roger (2012). «Grammatik». Svenska i kontrast [Sueco em contraste]. Tvärspråkliga perspektiv på svensk grammatik (em sueco). Lund: Studentlitteratur. p. 20. 221 páginas. ISBN 9789144055732 
  10. Åke Viberg et al. (1984). «El adjetivo». Gramática sueca. Svensk grammatik på spanska (Gramática sueca em espanhol) (em espanhol). Estocolmo: Natur och kultur. p. 100. 159 páginas. ISBN 91-27-50131-0 
  11. Åke Viberg et al. (1984). Gramática sueca. Svensk grammatik på spanska (Gramática sueca em espanhol) (em espanhol). Estocolmo: Natur och kultur. p. 17, 35. 159 páginas. ISBN 91-27-50131-0 
  12. Åke Viberg et al. (1984). «Pronombres posesivos y el genitivo». Gramática sueca. Svensk grammatik på spanska (Gramática sueca em espanhol) (em espanhol). Estocolmo: Natur och kultur. p. 107. 159 páginas. ISBN 91-27-50131-0 
  13. Åke Viberg et al. (1984). «Otros atributos». Gramática sueca. Svensk grammatik på spanska (Gramática sueca em espanhol) (em espanhol). Estocolmo: Natur och kultur. p. 111-112. 168 páginas. ISBN 91-27-50131-0 
  14. Beckman, Natanael (1958). «Demonstrativa pronomina». Svensk språklära. för den högre elementarundervisningen (em sueco). Estocolmo: Svenska Bokförlaget Bonniers. p. 83. 318 páginas 
  15. Maria Bolander (2012). «Ord och ordklasser - morfologi». Funktionell svensk grammatik (Gramática funcional sueca) (em sueco). Estocolmo: Liber. p. 131. 206 páginas. ISBN 9789147105250 
  16. Hultman, Tor (2003). «Pronomen». Svenska Akademiens språklära [Breve Gramática da Academia Sueca] (em sueco). Estocolmo: Academia Sueca. p. 115. 342 páginas. ISBN 9172273518 
  17. Maria Bolander (2012). «Ord och ordklasser - morfologi». Funktionell svensk grammatik (Gramática funcional sueca) (em sueco). Estocolmo: Liber. p. 133. 206 páginas. ISBN 9789147105250 
  18. Beckman, Natanael (1958). «Substantiv - Genus». Svensk språklära. för den högre elementarundervisningen (em sueco). Estocolmo: Svenska Bokförlaget Bonniers. p. 27. 318 páginas 
  19. Ulf Teleman; et al. (1999). «Substantiv - Genus» (PDF). Gramática da Academia Sueca (Svenska Akademiens grammatik, SAG) – Volume 2: Palavras. p. 58. 768 páginas. ISBN 9172271264. Consultado em 3 de março de 2019 
  20. a b Lind, Camilla; Rahm, Jesica (2015). «Grammatik» [Gramática]. Hjälp ditt barn med svenska genom hela grundskolan och gymnasiet [Ajude o seu filho na língua sueca através de toda a escola primária e secundária] (em sueco). Gotemburgo: Tukan. p. 139. 176 páginas. ISBN 9789176171691 
  21. Beckman, Natanael (1958). «Substantiv - Pluralis». Svensk språklära. för den högre elementarundervisningen (em sueco). Estocolmo: Svenska Bokförlaget Bonniers. p. 31. 318 páginas 
  22. Ulf Teleman, Staffan Hellberg e Erik Andersson. «Svenska Akademiens grammatik - 2 - Ord» [Gramática da Academia Sueca – Volume 2: Palavras] 🔗 (PDF) (em sueco). Academia Sueca (Svenska Akademien). p. 5. Consultado em 4 de março de 2019 
  23. Åke Viberg et al. (1984). «Como se conjugan los verbos». Gramática sueca. Svensk grammatik på spanska (Gramática sueca em espanhol) (em espanhol). Estocolmo: Natur och kultur. p. 70,72. 159 páginas. ISBN 91-27-50131-0 
  24. Åke Viberg et al. (1984). «Sujeto, verbo y complemento direto». Gramática sueca. Svensk grammatik på spanska (Gramática sueca em espanhol) (em espanhol). Estocolmo: Natur och kultur. p. 24. 159 páginas. ISBN 91-27-50131-0 
  25. Källström, Roger (2012). «Personliga pronomen som subjekt». Svenska i kontrast [Sueco em contraste]. Tvärspråkliga perspektiv på svensk grammatik (em sueco). Lund: Studentlitteratur. p. 149. 221 páginas. ISBN 9789144055732 
  26. Åke Viberg et al. (1984). «La conjugación del verbo». Gramática sueca. Svensk grammatik på spanska (Gramática sueca em espanhol) (em espanhol). Estocolmo: Natur och kultur. p. 85. 159 páginas. ISBN 91-27-50131-0 
  27. Hultman, Tor (2003). «Enmorfemiga adverb». Svenska Akademiens språklära [Breve Gramática da Academia Sueca] (em sueco). Estocolmo: Academia Sueca. p. 171. 342 páginas. ISBN 9172273518 
  28. Åke Viberg et al. (1984). «Clases de palabras». Gramática sueca. Svensk grammatik på spanska (Gramática sueca em espanhol) (em espanhol). Estocolmo: Natur och kultur. p. 20. 159 páginas. ISBN 91-27-50131-0 
  29. Maria Bolander (2012). «Adverbbildande suffix». Funktionell svensk grammatik (Gramática funcional sueca) (em sueco). Estocolmo: Liber. p. 98. 206 páginas. ISBN 9789147105250 
  30. Maria Bolander (2012). «Ord och ordklasser - morfologi». Funktionell svensk grammatik (Gramática funcional sueca) (em sueco). Estocolmo: Liber. p. 135. 206 páginas. ISBN 9789147105250 
  31. Maria Bolander (2012). «Ord och ordklasser - morfologi». Funktionell svensk grammatik (Gramática funcional sueca) (em sueco). Estocolmo: Liber. p. 154. 206 páginas. ISBN 9789147105250 
  32. Lerate, Eva Bergqvist; Kristina Norén Blanchard (2014). «Gram 20». Språkguiden (em sueco). Estocolmo: Liber. p. Interjektioner. 368 páginas. ISBN 9789147104406 
  33. Maria Bolander (2012). «Ord och ordklasser - morfologi». Funktionell svensk grammatik (Gramática funcional sueca) (em sueco). Estocolmo: Liber. p. 157. 206 páginas. ISBN 9789147105250 
  34. Beckman, Natanael (1958). «Anföring - Ordföljd». Svensk språklära. för den högre elementarundervisningen (em sueco). Estocolmo: Svenska Bokförlaget Bonniers. p. 245. 318 páginas 
  35. Maria Bolander (2012). «Ordföljd och informationsflöde». Funktionell svensk grammatik (Gramática funcional sueca) (em sueco). Estocolmo: Liber. p. 206. 206 páginas. ISBN 9789147105250 
  36. Hultman, Tor (2003). «Satser och meningar». Svenska Akademiens språklära [Breve Gramática da Academia Sueca] (em sueco). Estocolmo: Academia Sueca. p. 295. 342 páginas. ISBN 9172273518 
  37. Åke Viberg et al. (1984). «Subordinadas circunstanciales». Gramática sueca. Svensk grammatik på spanska (Gramática sueca em espanhol) (em espanhol). Estocolmo: Natur och kultur. p. 49-51. 159 páginas. ISBN 91-27-50131-0 
  38. Maria Bolander (2012). «Ordbildning». Funktionell svensk grammatik (Gramática funcional sueca) (em sueco). Estocolmo: Liber. p. 85. 206 páginas. ISBN 9789147105250 
  39. Beckman, Natanael (1958). «Ordbildning». Svensk språklära. För den högre elementarundervisningen (em sueco). Estocolmo: Svenska Bokförlaget Bonniers. p. 31. 318 páginas 
  40. Källström, Roger (2012). «Ordbildning». Svenska i kontrast [Sueco em contraste]. Tvärspråkliga perspektiv på svensk grammatik (em sueco). Lund: Studentlitteratur. p. 19. 221 páginas. ISBN 9789144055732 

Bibliografia[editar | editar código-fonte]

  • Teleman et al, Gramática da Academia Sueca (Svenska akademiens grammatik). Stockholm: Norstedts, 1999. ISBN 91-7227-126-4
  • Hultman, Tor G, Pequena Gramática da Academia Sueca (Svenska akademiens språklära). Stockholm: Norstedts, 2003. ISBN 91-7227-351-8
  • «Gramática da Academia Sueca (Svenska Akademiens grammatik, SAG)» 🔗 (em sueco). Academia Sueca (Svenska Akademien). Consultado em 2 de março de 2019 >
  • «Gramática da Academia Sueca (Svenska Akademiens grammatik, SAG) – Volume 1: Introdução e Registro» 🔗 (PDF) (em sueco). Academia Sueca (Svenska Akademien). Consultado em 2 de março de 2019 
  • «Gramática da Academia Sueca (Svenska Akademiens grammatik, SAG) – Volume 2: Palavras» 🔗 (PDF) (em sueco). Academia Sueca (Svenska Akademien). Consultado em 2 de março de 2019 
  • «Gramática da Academia Sueca (Svenska Akademiens grammatik, SAG) – Volume 3: Frases» 🔗 (PDF) (em sueco). Academia Sueca (Svenska Akademien). Consultado em 2 de março de 2019 
  • «Gramática da Academia Sueca (Svenska Akademiens grammatik, SAG) – Volume 4: Orações e períodos» 🔗 (PDF) (em sueco). Academia Sueca (Svenska Akademien). Consultado em 2 de março de 2019 
  • Maria Bolander (2012). Funktionell svensk grammatik (Gramática funcional sueca) (em sueco). Estocolmo: Liber. 206 páginas. ISBN 9789147105250 
  • Beckman, Natanael (1958). Svensk språklära. För den högre elementarundervisningen (em sueco). Estocolmo: Svenska Bokförlaget Bonniers. 318 páginas 

Ligações externas[editar | editar código-fonte]