Língua hiri motu

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.
Hiri Motu (Police Motu)
Falado(a) em: Papua-Nova Guiné
Total de falantes: 120 mil (2ª língua - 1992).
Família: Austronésia
 Malaio-Polinésia
  Oceânica
   Oceânica Ocidental
    Papua do Extremo Leste
     Extremo Leste - Central
      Sinagoro–Keapar
       Motu
        Hiri Motu (Police Motu)
Estatuto oficial
Língua oficial de: Papua-Nova Guiné
Códigos de língua
ISO 639-1: ho
ISO 639-2: hmo
ISO 639-3: hmo

Hiri Motu ou hiri motu[1] é uma das três línguas mais faladas na Papua-Nova Guiné.[nota 1] É uma versão simplificada da língua Motu, pertencente à família das línguas austronésias, e uma língua franca falada em grande parte do interior do país.[3]

Embora os falantes da língua Tok Pisin possam ser encontrados em áreas em que outrora havia somente falantes do Hiri Motu, o Hiri Motu continua a ser falado, particularmente pelos indivíduos mais idosos.[carece de fontes?]

A língua é de interesse considerável aos linguistas, porque é um dos poucos pidgins estáveis no mundo que não é baseado em uma língua europeia.[carece de fontes?]

Fonologia[editar | editar código-fonte]

Consonantes[4][5][6]
Labial Alveolar Velar Glotal
Plosiva surda p t k
sonora b d ɡ
Fricativa β s h
Nasal m n
Vibrante ɾ
Lateral l
Aproximante w
Vogais[4][6]
Anterior Central Posterior
Fechada i u
Medial ɛ ɔ
Aberta a

Amostra de Texto[editar | editar código-fonte]

Pai Nosso

‘Aiemai Tamana e, guba dekenai oi noho, oiemu ladana do ai hahelagaia. Oiemu Basileia do ia mai, oiemu ura gauna tanobada dekenai do ai karaia, guba dekenai idia karaia bamona. Hari dina aiemai aniani mani oi henia ai dekenai. Aiemai dika mani oi gwauatao, badina be ai dekenai idia hadikaia taudia edia dika ai gwauatao. Dibagani dika gabuna dekenai ai do oi hakaua vareai lasi, to Satani ena imana dekena amo do oi hamauria ai.Source:.[7]

Notas

  1. O reconhecimento da língua consta na Constituição nacional.[2] Vide a seção 2 (Equality and participation), item 11; a seção 67 (Citizenship by naturalization), item 2, alínea c; e a seção 68 (Special provisions relating to naturalization), item 2, alínea h.

Referências

  1. Correia, Paulo (Outono de 2021). «Nomes de línguas ISO 639-1 ainda não registadas em dicionários» (PDF). A Folha - Boletim da língua portuguesa nas instituições europeias. ISSN 1830-7809. Consultado em 11 de janeiro de 2022 
  2. «Constitution of the Independent State of Papua New Guinea» (em inglês). World Intellectual Property Organization (WIPO). Consultado em 29 de novembro de 2014 
  3. «Lengua Hiri Motu». Promotora Española de Lingüística (PROEL). Consultado em 29 de novembro de 2014 
  4. a b Chatterton 1975
  5. Dutton, Tom E.; Voorhoeve, Clemens L. (1975). Beginning Hiri Motu. Col: Pacific Linguistics Series D, No. 24. Canberra: Australian National University. doi:10.15144/PL-D24Acessível livremente. hdl:1885/146613Acessível livremente 
  6. a b Wurm & Harris 1963
  7. Bíblia em Hiti-Moyu https://ebible.org

Bibliografia[editar | editar código-fonte]

  • (1968) Percy Chatterton, A Grammar Of The Motu Language of Papua.
  • (1976) Dictionary Working Committee on Hiri Motu, The Dictionary and Grammar of Hiri Motu.
  • Dutton, Thomas Edward (1985). Police Motu: iena Sivarai. Port Moresby: University of Papua New Guinea Press. hdl:1885/133561Acessível livremente 
  • Wurm, Stephen A.; Harris, J. B. (1963). Police Motu: an introduction to the trade language of Papua (New Guinea) for anthropologists and other fieldworkers. Col: Pacific Linguistics Series B, No. 1. Canberra: Australian National University. doi:10.15144/PL-B1Acessível livremente. hdl:1885/146425Acessível livremente 
  • Lister-Turner, R and Clark, J.B. (1931), A Dictionary of the Motu Language of Papua, 2nd Edition (P. Chatterton, ed). Sydney, New South Wales: Government Printer.
  • Brett, Richard; Brown, Raymond; Brown, Ruth and Foreman, Velma. (1962), A Survey of Motu and Police Motu. Ukarumpa, Papua New Guinea: Summer Institute of Linguistics.
  • Chatterton, Percy (1975). Say it in Motu (PDF). [S.l.]: Robert Brown & Associates (Qld) Pty Ltd. 

Ligações externas[editar | editar código-fonte]