De mulieribus claris

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.
De claris mulieribus
Boccaccio

De mulieribus claris (tradução livre: Mulheres famosas) é uma coleção de biografias de mulheres mitológicas ou de importância histórica escrita pelo autor Giovanni Boccaccio e publicada em 1374. É a primeira coleção exclusivamente dedicada a biografia de mulheres ocidentais.[1] Ao mesmo tempo que escrevia esta obra, Boccacio também compilou uma coleção de biografias de homens, De Casibus Virorum Illustrium.

Propósito[editar | editar código-fonte]

Ops, esposa de Saturno

Boccaccio alega ter escrito 106 biografias para a posteridade de mulheres que eram renomadas, tanto bem quanto mal. Ele acreditou que recontando as ações de certas mulheres que haviam sido más serviria de compensação para as exortação das virtudes das ações das mulheres boas. Ele escreve em sua apresentação que a combinação de todos os tipos de mulheres iria encorajar a virtude e coibir o vício.[2]

Visão geral[editar | editar código-fonte]

O autor declara no prefácio que sua coleção de cento e seis curtas biografias[3][4] é o primeiro exemplo na literatura ocidental dedicado exclusivamente às mulheres.[1][5] Um pouco do trabalho perdido de Suetônio, "pessoas ilustres" e o trabalho De Casibus Virorum Illustrium de Boccaccio contém biografias de ambos os sexos enquanto outras como De Viris Illustribus de Francesco Petrarca e De Viris Illustribus de Jerônimo de Estridão são dedicados exclusivamente para homens. Boccaccio informa que seu trabalho foi inspirado[6] e modelado a partir do De Viris Illustribus de Petrarca.[7]

A coleção de biografias inspirou personagens no livro Le Livre de la Cité des Dames de Cristina de Pisano, De las virtuosas y claras mujeres de Alvaro de Luna, Defence of Good Women de Thomas Elyot, De las mujeres ilustres de Alonso de Cartagena, Gynevera de la clare donne de Giovanni Sabbadino degli Arienti, De plurimis claris selectisque mulierbus de Iacopo Filippo Forest Couronne margaritique de Jean Lemaire e vários trabalhos de Edmund Spenser. Também influenciou The Legend of Good Women de Geoffrey Chaucer e The Canterbury Tales.[8]

Desenvolvimento[editar | editar código-fonte]

Pentesileia, ilustração do manuscrito da Bibliothèque nationale de France em Paris

Boccaccio escreveu a obra em Certaldo provavelmente entre o verão de 1361 e o de 1362,[1] entretanto pode ter sido até o final de dezembro de 1362.[9] Ele dedicou o trabalho a Andrea Acciaioli, Condessa de Altavilla, em Nápoles no final de 1362 mesmo tendo continuado a revisão até a sua morte em 1375. Todavia, ela não foi sua primeira escolha. Primeiro, ele havia considerado dedicar um exemplar mais fino a Joana I de Nápoles porém considerou que um livro pequeno não seria digno de uma pessoa com uma fama tão grande.[10]

Existem mais de cem manuscritos em pelo menos nove diferentes estágios do trabalho mostrando que este foi um trabalho popular na época. Boccaccio atualizou a obra em várias versões, edições e rearranjos durante o resto de sua vida.[11] Após sua morte no final do século XIV, Donato degli Albanzani traduziu uma cópia do latim para o italiano. No início do século XV Antonio di S. Lupidio fez uma tradução volgare, Laurent de Premierfait traduziu para o francês e Heinrich Steinhowel para o alemão. No início do século XVI Henry Parker traduziu aproximadamente a metade e dedicou a Henrique VIII da Inglaterra.

A invenção da prensa móvel trouxe a primeira versão em latim de Johan Zainer em Ulm de 1473. A única versão completa em latim do século XVI que sobreviveu foi feita em 1539 sendo de Mathias Apiarus.[12]

Conteúdo[editar | editar código-fonte]

Ísis do Egito

As cento e seis biografias são de mulheres mitológicas ou históricas, assim como de algumas contemporâneas do autor. Uma descrição breve segue o mesmo padrão usado em várias versões de De viris illustribus. O padrão biográfico começa com o nome da pessoa, seus parentes ou ancestrais e então sua posição social. Por fim, a razão geral de sua notoriedade ou fama associada com detalhes.

A única fonte que Boccaccio diz que empregou são a Bíblia, Jerônimo e São Paulo. A redação das biografias, porém, fornece dicas de onde ele obteve a informação. Ele claramente teve acesso aos autores Valério Máximo, Plínio, o velho, Lívio, Ovídio, Suetônio, Estácio, Virgílio, Lactâncio, Orósio e Justino.[13]

O Commons possui uma categoria com imagens e outros ficheiros sobre De mulieribus claris

Lista de biografias[editar | editar código-fonte]

Referências

  1. a b c Brown, op. cit., p. xi
  2. Brown, op. cit., p. xii
  3. Brown, Virginia translation of Giovanni Boccaccio’s Famous Women, page xi; Harvard University Press, 2001; ISBN 0-674-01130-9
  4. Brown, op. cit., p. xi and xxii. Biographies 11–12 and 19–20 are combined to make 104 chapters, however the biographies are I (1) through CVI (106).
  5. Brown, op. cit., p.xxxvii.
  6. Brown, op. cit., p. 4
  7. Brown, op. cit., p. xii and p. xv
  8. Boitani, Piero, The Monk's Tale, pp. 45, 50–69, Medium-Evum (1976)
  9. Brown, op. cit., p. 256
  10. Brown, op. cit., p. xiii
  11. Brown, op. cit., p. xv
  12. Brown, op. cit., p. xx
  13. Brown, op. cit., p.xvi.
  • Este artigo foi inicialmente traduzido, total ou parcialmente, do artigo da Wikipédia em inglês cujo título é «De mulieribus claris».

Bibliografia[editar | editar código-fonte]

Fontes primárias[editar | editar código-fonte]

  • Boccaccio, Poeet ende Philosophe, bescrivende van den doorluchtighen, glorioesten ende edelsten vrouwen (Antwerp, 1525)
  • Boccaccio, Tractado de John Bocacio, de las claras, excellentes y mas famosas y senaladas damas (Zaragoza, 1494)
  • Boccaccio, De la louenge et vertu des nobles et cleres dames (Paris, 1493)
  • Boccaccio, De preclaris mulieribus (Strassburg, 1475)
  • Boccaccio, De preclaris mulieribus (Louvain, 1487)
  • Boccaccio, De mulieribus claris (Bern, 1539)
  • Boccaccio, De mulieribus claris (Ulm, 1473)
  • Boccaccio, French translation (Paris, 1405)

Fontes secundárias[editar | editar código-fonte]

  • Brown, Virginia translation of Giovanni Boccaccio’s Famous Women, page xi; Harvard University Press, 2001; ISBN 0-674-01130-9
  • Schleich, G. ed., Die mittelenglisch Umdichtung von Boccaccio De claris mulieribus, nebst der latinischen Vorlage, Palaestra (Leipzig, 1924)
  • Wright, H.G., ed., Translated from Boccaccio's De Claris Mulieribus, Early English Text Society, Original series w/Latin (London, 1943)
  • Guarino, G. A., Boccaccio, Concerning Famous Women (New Brunswick, N.J., 1963)
  • Zaccaria, V., ed., De mulieribus claris with Italian translation (Milan, 1967 and 1970)
  • Branca, V., ed., Tutte le opere di Giovani Boccaccio, volume 10 (1967) Questia
  • Zaccaria, V., ed., De mulieribus claris, Studi sul Boccaccio (Milan, 1963)
  • Kolsky, S. , Ghost of Boccaccio: Writings on Famous Women, (2005)
  • Franklin, M., Boccaccio's Heroines: Power and Virtue in Renaissance Society (2006)


Ligações externas[editar | editar código-fonte]