Língua monguor
Monguor (Dēd Mongol, Tu - moŋɡuer | ||
---|---|---|
Falado(a) em: | China | |
Região: | Qinghai, Gansu | |
Total de falantes: | 1252 mil (2000) [1] | |
Família: | Mongólica Shirongolic Monguor (Dēd Mongol, Tu - moŋɡuer | |
Escrita: | Latina | |
Códigos de língua | ||
ISO 639-1: | --
| |
ISO 639-2: | --- | |
ISO 639-3: | mjg
|
O Monguor (chinês simplificado: 土族语, pinyin: Tǔzúyǔ; também escrita Mongour and Mongor é uma língua mongólica, fazendo parte da área linguística (sprachbund) de Gansu – Qinghai. Existem vários dialetos, a maioria falada pelas pessoas da etnia Monguor Uma escrita foi concebida para o Huzhu Monguor (Mongghul) no final do século XX, mas tem sido pouco usado. Uma divisão em duas línguas, nomeada Mongghul no Condado Autônomo de Huzhu Tu e Mangghuer em Minhe Hui e condado Autônomo de Tu, é considerada necessária por alguns linguistas. Enquanto Mongghul estava sob forte influência de Tibetano Amdo, o mesmo vale para Mangghuer e a língua chinesa, sendo que dialetos locais de chineses como o Gangou Gangou oram influenciados por sua vez de Monguor.[2]
Escrita[editar | editar código-fonte]
A língua Monguor usa o alfabeto latino sem a letra V, usando formas as adicionais Ch, Gh, Sh, Ng.
Numerais[editar | editar código-fonte]
Numerais mongóis como os seguintes [3] estão apenas em uso no dialeto de Mongghul, enquanto os falantes de Mangghuer mudaram para contagem em Chinês.[3] Observar que, embora a escrita mongol tenha apenas arban para 'dez', o Mongol médio *harpa /n incluindo *h possa ser reconstruído a partir das escritas.[4]
Português | Mongol | Monguor | |
1 | Nigen | Nige | |
2 | Dois | Qoyar | Ghoori |
3 | Três | Ghurban | Ghuran |
4 | Quatro | Dörben | Deeran |
5 | Cinco | Tabun | Tawun |
6 | Seis | Jirghughan | Jirighun |
7 | Sete | Dologhan | Duluun |
8 | Oito | Naiman | Niiman |
9 | Nove | Yisün | Shdzin |
10 | Dez | Arban | Haran |
Amostra de Texto[editar | editar código-fonte]
Em Monguor (Huzhu Mongghul)' Ne ndahgini ayiliwa. Budahgini ayili ghualigi turua yii. Te ghoori ulani jiuraniwa. Hawurishdi ndani ayili hudi saighannii. Buudi hudi nughuunna. Xjuusihgi yiiguala nughuungi laxja. Ndani ayilidi hujinduluun qinsang yii. Qinsang yiiguala Mongghulwa.
No Monguor (Minhe Mangghuer)
Ni dasi ni yimegh bang. Dasini yimegh ghuergedu bang. Ghuer wula jiura bang. Nazher kuersa dasini yimegh hudu zaihang bang. Beghesi hudu nuoghuang bang. Beghesi yigua nughuorolang. Dansini yimeghdu sanshiqi jiazi ger bang. Yigua Mangghuer bang.
Português
Esta é a nossa aldeia. Nossa aldeia está em um vale. Está situado entre duas colinas. Nossa aldeia é muito bonita na primavera. O trigo é muito verde então. Todas as árvores têm folhas verdes. Existem 37 famílias na nossa aldeia. Todas as famílias são Mongghul / Mangghuer.
Notas[editar | editar código-fonte]
- ↑ Tu (Monguor) em Ethnologue
- ↑ Monguor em Glottolog
- ↑ a b Dpal-ldan-bkra-shis, Slater et al. 1996: 4
- ↑ Svantesson et al. 2005: 130
Bibliografia[editar | editar código-fonte]
- Dpal-ldan-bkra-shis, Keith Slater, et al. (1996): Language Materials of China’s Monguor Minority: Huzhu Mongghul and Minhe Mangghuer. Sino-Platonic papers no. 69.
- Georg, Stefan (2003): Mongghul. In: Janhunen, Juha (ed.) (2003): The Mongolic languages. London: Routledge: 286-306.
- Slater, Keith W. (2003): A grammar of Mangghuer: A Mongolic language of China's Qinghai-Gansu sprachbund. London/New York: RoutledgeCurzon.
- Svantesson, Jan-Olof, Anna Tsendina, Anastasia Karlsson, Vivan Franzén (2005): The Phonology of Mongolian. New York: Oxford University Press.
- Zhàonàsītú 照那斯图 (1981): Tǔzúyǔ jiǎnzhì 土族语简志 (Introduction to the Tu language). Běijīng 北京: Mínzú chūbǎnshè 民族出版社.
- Mostaert, A., and A. de Shmedt. 1930. “Le Dialecte Monguor Parlé Par Les Mongols Du Kansu Occidental. Iére Partie: Phonétique. (suite)”. Anthropos 25 (3/4). Anthropos Institute: 657–69. https://www.jstor.org/stable/40445863.
- Mostaert, A., and A. de Smedt. 1929. “Le Dialecte Monguor Parlé Par Les Mongols Du Kansu Occidental. Iére Partie: Phonétique. (suite)”. Anthropos 24 (5/6). Anthropos Institute: 801–15. https://www.jstor.org/stable/40445976.
- A. Mostaert et A. de Smedt : Le dialecte monguor parlé par les Mongols du Kansu occidental, 1ère à 3ème parties [compte rendu]
- E. Gaspardone Bulletin de l'Ecole française d'Extrême-Orient Année 1933 Volume 33 Numéro 1 p. 1014
http://www.persee.fr/doc/befeo_0336-1519_1933_num_33_1_4683