Língua mwotlap

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.
Mwotlap

Motlav

Falado(a) em: Vanuatu
Região: Mota Lava, Ilhas Banks
Total de falantes: 2100
Família: Austronésia
 Malaio-Polinésia
  Oceânica
   Oceânicas Sul
    Vanuatu
     Vanuatu Norte
      Oriental]]
       Mwotlap
Códigos de língua
ISO 639-1: --
ISO 639-2: ---
ISO 639-3: mlv

Mwotlap (pronúncia IPA- ŋ͡mʷɔtˈlap; antes chamada Motlav) é uma língua Oceânica falada por cerca de 2,100 people,[1] na ilha de Mota Lava (ou Motalava), nas Ilhas Banks, norte de Vanuatu.

Classificação[editar | editar código-fonte]

Mwotlap é uma língua Vanuatu Oriental, ramo da família das línguas austronésias que foi descrita pela primeira vez em 2001 pelo linguísta Alexandre François.[2] com comunidades menores nas ilhas de Ra (ou Aya ) e Vanua Lava,[3] bem como grupos de migrantes nas duas principais cidades do país, Luganville e Port Vila.

A língua volow, que costumava ser falado na mesma ilha, pode ser considerado um dialeto ou um idioma separado.

Geografia[editar | editar código-fonte]

Mwotlap é falado por cerca de 2.100 pessoas nas Ilhas Banks, no Norte de Vanuatu. Entre eles, 1.640 vivem na ilha de Mota Lava e sua ilha vizinha, Ra. Também é falado por algumas centenas de pessoas que vivem em outros lugares em Vanuatu:

  • Vanua Lava, particularmente no nordeste
  • Várias outras ilhas vanuatianas do norte, incluindo Ureparapara, Gaua e Aoba
  • Port Vila, a capital de Vanuatu
  • Luganville, a segunda maior cidade do país, localizada na ilha de Espírito Santo

Classificação[editar | editar código-fonte]

Dentro de sua família, Mwotlap é uma língua oceânica, que descende do hipotético ancestral comum de todas as línguas oceânicas, a língua Proto-Oceânica. Mais especificamente, é uma língua oceânicas meridional.

História[editar | editar código-fonte]

Robert Henry Codrington, um sacerdote anglicano que estudou sociedades Melanésias, foi o primeiro a descrever Mwotlap em 1885. Ao concentrar-se principalmente na língua Mota, Codrington dedicou doze páginas de seu trabalho The Melanesian Languages para a linguagem "motlav". Apesar de ser muito curta, essa descrição pode ser usada para mostrar várias mudanças ocorridas em Mwotlap durante o século XX. Além disso, Codrington descreveu a língua Volow, uma linguagem intimamente relacionada com Mwotlap (às vezes até considerada um dialeto de Mwotlap). Esse, Volow, quase extinto hoje, foi falado no leste de Mota Lava, na área de Aplow.

Gramática[editar | editar código-fonte]

Mwotlap é uma linguagem SVO: a ordem das palavras de uma frase é fixa e sempre sujeito-verbo-complemento-adverbial.

Ao contrário do inglês, que apenas distingue dois números (singular e plural), Mwotlap distingue quatro: singular, dual, trial e plural. Isso só é verdade para os substantivos que representam os seres humanos; Os substantivos não humanos não se limitam ao número e são expressos como singulares.

Fonologia[editar | editar código-fonte]

Consoantes[editar | editar código-fonte]

Mwotlap apresenta 16 sons consoantes.

Labiovelar Bilabial Alveolar
ou Palatal
Velar Glotal
Lênis Oclusiva k͡pʷ t k
Pré-nasalizada Fortis Oclusiva ᵐb ⁿd
Fricativa β s ɣ h
Nasal ŋ͡mʷ m n ŋ
Lateral l
Aproximante w j

[p] existe como um alofone de /β/ em final de palavra, como no nome da língua, /ŋ͡mʷɔtlaβ/ [ŋ͡mʷɔtˈlap].

Vogais[editar | editar código-fonte]

Mwotlap tem sete fonemas vogais, todos monotongos curtos. [4]

  Anterior Posterior
Fechada i u
Quase Fechada ɪ ʊ
Meio Aberta ɛ ɔ
Aberta a

Escrita[editar | editar código-fonte]

A língua Mwotlap usa o alfabeto latino] numa forma sem as letras C, R, J, R, X, Z; usam-se as formas adicionais Ē, Ō, M.

Prosódia[editar | editar código-fonte]

Mwotlap não é uma língua tonal. A acentuação cai sempre na sílaba final de uma palavra ou sintagma.

Morfofonologia[editar | editar código-fonte]

Sílabas[editar | editar código-fonte]

A estrutura da sílaba de Mwotlap é (C) V (C). Isso significa que não mais do que duas consoantes podem se seguir em uma palavra e que nenhuma palavra pode começar ou terminar com mais de uma consoante. Palavras estrangeiras mais recentes, como skul (inglês ‘escola’), são exceções a essa estrutura.

Quando uma raiz que começa com duas formas constantes no início de uma palavra, uma vogal de Epêntese (o mesmo que a próxima vogal) é inserida entre as duas consoantes. [5] Por exemplo, a raiz tron̄ ("bêbado") pode formar o seguinte:

  • No caso, o r é necessário para evitar que a sílaba comece com duas consoantes consecutivas.

Cópia de vogal[editar | editar código-fonte]

A cópia de vogais é a tendência de certos prefixos de copiar a primeira vogal da seguinte palavra. Os prefixos de cópia da vogal notável incluem o artigo na-, locativo le- e te-, um prefixo usado para formar adjetivos que descrevem a origem (de onde vem). Estes prefixos formam nō-vōy ("vulcão"), ni-hiy ("osso") e to-M̄otlap ("de Mota Lava"), mas também na -pnō ("ilha") e na-nye-k ("meu sangue"). As palavras que começam com duas consoantes que não permitem a cópia da vogal. Assim, as raízes vōy e hiy permitem que sua vogal seja copiada, enquanto as raízes vnō' e nye não.

Amostra de texto[editar | editar código-fonte]

A História de Geck) Tog tog i van en na-myanag t-Aliwan. Na-myanag t-Aliwan, na-myanag tē-Tēlmitig: Aplōw, Tēlmitig. Kōyō tog van i tog en, ba – velqōn̄, mayanag tē-Tēlmitig ni-van me Aliwan, kōyō gengen bah, kē ni-hō m̄ōl lok hag mi ni-siok. ayanag tē-Tēlmitig ni-m̄ōl, mayanag t-Aliwan ni-hatig ni-van Tēlmitig, kōyō gengen bah kē ni-hō m̄ōl lok me Aliwan. Velqōn̄ kōyō malaklak, kōyō van wanwan, kōyō gengen –

Português

Era uma vez que vivia um chefe da aldeia de Aliwan, a oeste, e um chefe de Telmitig, a leste, perto de Aplow. Eles levaram uma vida pacífica. O chefe de Telmitig foi regularmente a Aliwan para compartilhar uma refeição com ele, depois voltou para casa por canoa. E quando foi o chefe de Telmitig quem fez a jornada, foi então o chefe do chefe de Aliwan para ir a Telmitig para comer com seu amigo, antes de levar a canoa de volta para casa para Aliwan. Sua felicidade de um dia para o outro: se encontram para beber kava e comer juntos ...

Notas[editar | editar código-fonte]

Bibliografia[editar | editar código-fonte]

  • François, Alexandre - Vowel shifting and cloning in Motlav: historical explanation vs. formal description – editor- Klamer, Marian - Proceedings of AFLA 7 (The Seventh Meeting of Austronesian Formal Linguistics Association) Vrije Universiteit Amsterdam – Amsterdam 2000 [1]
  • François, Alexandre (2001), - Contraintes de structures et liberté dans l'organisation du discours. Une description du mwotlap, langue océanienne du Vanuatu. PhD dissertation, Université Paris-IV Sorbonne. 1078 pp.
  • François, Alexandre (2003) - La sémantique du prédicat en mwotlap (Vanuatu); Collection Linguistique de la Société de Linguistique de Paris Pgs 408 – Peeters - Leuven-Paris; isbn=90-429-1271-5 [url=http://anu.academia.edu/AlexFran%C3%A7ois/Books/878189/La_Semantique_du_Predicat_en_Mwotlap_Vanuatu]
  • François, Alexandre (2003) - Of men, hills and winds: Space directionals in Mwotlap; vol 42 (ed. 2ª – pgs 407–437) [2]
  • François, Alexandre (2005) - Unraveling the history of the vowels of seventeen northern Vanuatu languages - Oceanic Linguistics; vol 4 (pgs. 443–504); [3]
  • François, Alexandre (2006) - Serial verb constructions in Mwotlap – Edit. Dixon, R.M.W./ Aikhenvald, Alexandra - Serial Verb Constructions: A cross-linguistic typology series Explorations in Linguistic Typology (pgs 223–238) – publ. Oxford University Press / Oxford – 2006 [4]
  • François, Alexandre (2009) - Verbal aspect and personal pronouns: The history of aorist markers in north Vanuatu – edit. Pawley, Andrew/ Adelaar, Alexander - Austronesian historical linguistics and culture history: A festschrift for Bob Blust; Vol. 601 (pgs. 179-1950 - Pacific Linguistics, Camberra 2009. [5]
  • François, Alexandre (2012) - The dynamics of linguistic diversity: Egalitarian multilingualism and power imbalance among northern Vanuatu languages - International Journal of the Sociology of Language – Vol. 214 (doi=10.1515/ijsl-2012-0022 – pgs 85–110) [6]
  • Pages from: François, Alexandre (2001), Contraintes de structures et liberté dans l'organisation du discours. Une description du mwotlap, langue océanienne du Vanuatu. PhD dissertation, Université Paris-IV Sorbonne. 1078 pp.

Ligações externas[editar | editar código-fonte]