Vararanes Sapor

Vararanes Sapor | |
---|---|
Estátua moderna de Vararanes Sapor e Mesrobes Mastósio | |
Rei da Armênia | |
Reinado | 389–414 |
Antecessor(a) | Cosroes IV |
Sucessor(a) | Sapor I |
Morte | 414 |
Descendência | Artaxias IV |
Dinastia | arsácida |
Pai | Varasdates |
Religião | Catolicismo armênio |
Vararanes Sapor foi rei do Reino da Armênia, vassalo do Império Sassânida, entre 389 e 414.[1]
Etimologia[editar | editar código-fonte]
Vararanes[2] é a latinização do teofórico armênio Vahan (Վահան), que derivou de Vahagn (Վահագն). Vahagn, por sua vez, foi um deus da mitologia armênia que derivou seu nome do parta *Warhragn / *Warθagn, do persa antigo Vṛθragna e do avéstico vərəθraγna, que era o nome de um dos deuses do panteão iraniano. Como teofórico ainda foi citado sob a forma armênia Vrām, persa média Warahrān e Wahrām, grega Βοάνης (Boanes), Βαάνης (Baanes), Βαρανης (Baranes), Βαανιος (Baanios), Ουαρράμης (Uarrames), Βαραμ (Baram), Βάραμος (Baramos) e Βαραμ(a)άνης (Baram(a)anes),[3][4] georgiana ბარამ (Baram),[5] latina Veramus[6] e persa nova Bahram.[4]
O nome Šapur combina as palavras šāh (rei) pūr (filho), significando literalmente "filho do rei". Seu nome foi utilizado por vários reis e notáveis durante o Império Sassânida e além e deriva do persa antigo *xšayaθiya.puθra. Pode ter sido um título, mas ao menos desde as últimas décadas do século II tornou-se um nome próprio. As formas atestadas incluem: parta šhypwhr; persa médio šhpwr-y; pálavi maniqueísta š’bwhr; livro pálavi šhpwhl; armênio šapowh; siríaco šbwhr; soguediano š’p(‘)wr; grego Sapor(es) e Sabur; latim Sapores e Sapor; árabe al-Sābūr; persa Šāpur, Šāhpur, Šahfur, etc.;[7] no Talmude hebraico Ševor.[8]
Referências
- ↑ Hovannisian 2004, p. 85.
- ↑ Martindale 1971, p. 945.
- ↑ Justi 1895, p. 363.
- ↑ a b Múltiplos Autores 1988.
- ↑ Rapp 2014, p. 203.
- ↑ Moisés de Corene 1736, p. 292.
- ↑ Shahbazi 2002.
- ↑ Schiffman 2007, p. 505.
Bibliografia[editar | editar código-fonte]
- Hovannisian, Richard G. (2004). The Armenian People From Ancient to Modern Times, Volume I: The Dynastic Periods: From Antiquity to the Fourteenth Century. Londres: Palgrave Macmillan
- Justi, Ferdinand (1895). «Werepraghna 24». Iranisches Namenbuch. Marburgo: N. G. Elwertsche Verlagsbuchhandlung
- Martindale, J. R.; A. H. M. Jones (1971). «Vararanes I». The Prosopography of the Later Roman Empire, Vol. I AD 260-395. Cambrígia: Imprensa da Universidade de Cambrígia
- Moisés de Corene (1736). Historiae armeniacae libri III. Ejusdem epitome geographiae. Praemittitur praefatio de literatura ac versione sacra armenica (etc.) armeniace ediderunt, latine verterunt notisque illustrarunt Gulielmus et Georgius Whiston. Londres: Whiston
- Múltiplos Autores (1988). «Bahrām». Enciclopédia Irânica Vol. III, Fasc. 5. Nova Iorque: Universidade de Colúmbia
- Rapp, Stephen H. Jr. (2014). The Sasanian World through Georgian Eyes: Caucasia and the Iranian Commonwealth in Late Antique Georgian Literature. Farnham: Ashgate Publishing, Ltd. ISBN 1472425529
- Shahbazi, Shapur (2002). «ŠĀPUR I: History». Enciclopédia Irânica