Anton Pannekoek

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.
Anton Pannekoek
Anton Pannekoek
Nascimento 2 de janeiro de 1873
Vaassen
Morte 28 de abril de 1960 (87 anos)
Wageningen
Cidadania Reino dos Países Baixos, Bélgica
Filho(a)(s) Antonie Johannes Pannekoek
Alma mater
Ocupação astrônomo, historiador da ciência, filósofo, professor universitário, político, comunista
Prêmios
Empregador(a) Universidade de Amsterdã, Universidade de Amsterdã, Universidade de Amsterdã
Ideologia política marxismo, Comunismo de conselhos

Antonie Pannekoek (Vaassen, 2 de janeiro de 1873Wageningen, 28 de abril de 1960) foi um astrônomo, filósofo e teórico marxista holandês.

Vida[editar | editar código-fonte]

Já no início do século XX era um renomado astrônomo. Ele iniciou sua militância política na social-democracia neerlandesa e sempre manteve contato com a social-democracia alemã.

Escreveu em vários periódicos social-democratas onde ministrou cursos diversos relacionado aos seus estudos. Na Alemanha, suas teorias exerceram bastante influência política. E, com o desenvolvimento cada vez mais conservador da social-democracia, ele se alia às tendências mais radicais do movimento socialista mundial (Lênin, Rosa Luxemburgo) e forma um grupo oposicionista nos Países Baixos, juntamente com o poeta e militante Herman Gorter.

Com o desenvolvimento da Revolução Russa, Pannekoek irá romper também com o leninismo e, junto com grupos em outros países, irá se opor tanto à social-democracia como também ao bolchevismo. A Social-democracia era vista como uma tendência burguesa que já não tinha mais nada a ver com o marxismo, e o bolchevismo também possuía um caráter semi-burguês, tal como se vê na filosofia de Lênin, inspirada no materialismo burguês e mecanicista do século XVIII.

Na década de 1920, na Alemanha, as lutas dos trabalhadores repetem a formação dos conselhos operários e os partidos políticos de esquerda acabam se colocando contratais conselhos, o que provoca uma evolução de Pannekoek, Gorter, Otto Rühle Karl Korsch entre outros nos Países Baixos. Na Alemanha, no sentido de realizar uma crítica dos partidos políticos e dos sindicatos, vendo nos conselhos operários o embrião da futura sociedade comunista, bem como sua forma de auto-organização emancipadora no período revolucionário.

Assim, Pannekoek se torna o teórico dos conselhos operários e um dos principais representantes do chamado comunismo de conselhos. A visão de Pannekoek da Revolução Russa é a de que, ela se caracteriza por ser uma - contrarrevolução burocrática - que criou um regime denominado por ele como capitalismo de estado. A tese básica de Pannekoek é retomada de Marx: "A emancipação dos trabalhadores é obra dos próprios trabalhadores" e os conselhos operários são os órgãos do processo revolucionário e da nova sociedade fundada na autogestão.

Publicações[editar | editar código-fonte]

Escritos científicos[editar | editar código-fonte]

  • Untersuchungen über den Lichtwechsel Algols (1902)[1]
  • De wonderbouw der wereld - de grondslagen van ons sterrekundig wereldbeeld populair uiteengezet (1916, 1920, 1924)[2]
  • De astrologie en hare beteekenis voor de ontwikkeling der sterrekunde (1916)
  • The distance of the Milky Way (1919)
  • Die nördliche Milchstrasse (1920)
  • Ionization in stellar atmospheres (1922)
  • De astrophysica en hare moderne ontwikkeling (1925)
  • Results of observations of the total solar eclipse of June 29, 1927 - 1: Photometry of the flash spectrum (1928) com Marcel Minnaert
  • Results of observations of the total solar eclipse of June 29, 1927 - 2: Photometry of the chromosphere and the corona (1930) with N.W. Doorn
  • The influence of collisions on the formation of the Fraunhofer lines (1931)
  • The theoretical intensities of absorption lines in stellar spectra (1935)
  • Antropogenese. Een studie over het ontstaan van de mens (1944)
  • Photographic photometry of the southern Milky Way (1949); com David Koelbloed
  • Line intensities in spectra of advanced type (1950)
    • English: Anthropogenesis: A study of the origin of man (1953)
  • De groei van ons wereldbeeld - een geschiedenis van de sterrekunde (1951)
    • English: A History of Astronomy (1961)

Escritos políticos e filosóficos[editar | editar código-fonte]

  • Ethik und Sozialismus - Umwälzungen im Zukunftsstaat (1906)
  • Religion und Sozialismus - ein Vortrag (1906)
  • Godsdienst en socialisme - voordracht, op 14 September 1905 te Bremen gehouden (1907)
  • Ethiek en socialisme (1907)
  • Marxisme en revisionisme (1907); com Herman Gorter
  • Omwentelingen in den toekomststaat (1907)
  • Der Kampf der Arbeiter : sieben Aufsaetze aus der Leipziger Volkszeitung (1907)
  • Het marxisme / pro: A. Pannekoek, contra: M.W.F. Treub (1908); com Marie Willem Frederik Treub
  • Darwinisme en marxisme (1909)
  • Die taktischen Differenzen in der Arbeiterbewegung (1909)
  • Uit de voorgeschiedenis van den wereldoorlog (1915)
  • De oorlog : zijn oorsprong en zijn bestrijding (ca. 1915)
  • "The Third International," International Socialist Review, vol. 17, no. 7 (Jan, 1917), pp. 460–462.
  • Lenin als Philosoph(1938) pseud.: J. Harper
    • English: Lenin as Philosopher: A Critical Examination of the Philosophical Basis of Leninism. (1948)
    • Dutch: Lenin als filosoof. Een kritische beschouwing over de filosofische grondslagen van het Leninisme (1973)
  • De arbeidersraden (1946) pseud.: P. Aartsz
    • English: Workers' Councils(1947)

Homenagens[editar | editar código-fonte]

Ver também[editar | editar código-fonte]

Referências[editar | editar código-fonte]

  1. Pannekoek 1902.
  2. Pannekoek 1920.
  3. «Gold Medal Winners» (pdf) (em inglês). Royal Astronomical Society. Consultado em 17 de novembro de 2017. Cópia arquivada em 15 de setembro de 2017 

Bibliografia[editar | editar código-fonte]

Ligações externas[editar | editar código-fonte]

Precedido por
Joel Stebbins
Medalha de Ouro da Royal Astronomical Society
1951
Sucedido por
John Jackson