Baquelite

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.
(Redirecionado de Baquelita)
baquelite 
early plastic
Instância deplástico
Subclasse deResina fenol-formaldeído
Nomeado em referência a
Localizado no endereço
Descobridor ou inventor
Data de descoberta
  • 1907
Edit infobox data on Wikidata
baquelita (es); bakelit (hu); Bakelita (eu); Бакелит (ru); Bakelit (de); Бакеліт (be); باکالیت (fa); Бакелит (bg); Bakelit (da); bachelită (ro); ベークライト (ja); Bakelita (mg); bakelit (sv); Бакеліт (uk); Бакелит (tg); बैकेलाइट (hi); Bakalit (tr); Bakelit (uz); Бакелит (kk); Bakelito (eo); Bakelit (cs); பேக்கலைட்டு (ta); bachelite (it); බේක්ලයිට් (si); bakélite (fr); Bakelito (io); Bakelit (hr); baquelita (ca); 베이클라이트 (ko); Bakelit (sk); Bakelita (war); เบคิไลต์ (th); Bakeliit (et); Bakelite (vi); bakelitt (nb); باکالیت (azb); Bakelit (lb); Bakelit (sr); bakelit (sl); بیکلائٹ (ur); בקליט (he); Bakeliti (sq); Bakelit (id); bakelit (pl); ബേക്കലൈറ്റ് (ml); bakeliet (nl); baquelite (pt); 酚醛树脂 (zh); 酚醛树脂 (zh-cn); бакелит (mk); Bakelite (en); باكيليت (ar); Βακελίτης (el); bakeliitti (fi) sustancia sintética. (es); matériau de la classe des phénoplastes (fr); Erresistentzia kimiko eta elektriko handiko hainbat erretxina sintetikoren marka, formaldehidoen eta fenolen arteko kondentsazio bidez sortutakoa; adibidez, biniloa, polipropilenoa, fenol-erretxina, perilenoa, polisulfonatoa, ABS eta beste zenbait... (eu); продукт поликонденсации фенола с формальдегидом в присутствии щелочного катализатора (ru); duroplastischer Kunststoff (de); early plastic (en); zgodnja vrsta plastike (sl); ابتدائی پلاسٹک (ur); typ av plast (sv); പ്ലാസ്റ്റിക് (ml); chemische stof, allereerste volledig synthetische kunststof (nl); είδος πλαστικού (el); éischte Konschtstoff (lb); plaststoff (nb); muovi (fi); early plastic (en); هو من لدائن التصلب الحراري (ar); polykondenzát (cs); גרסה מוקדמת של פלסטיק (he) baekelite, polyoxybenzylmethylenglycolanhydride (en); باكليت, الباكليت, الباكيليت, باكلايت (ar); 酚醛塑料, 贝克莱特公司, 電木 (zh); polioksibenzilmetilenglikolanhidrid (sl)
Estrutura química da baquelite

A baquelite é uma resina sintética, quimicamente estável e resistente ao calor e o primeiro produto plástico. Trata-se do polioxibenzimetilenglicolanidrido, ou seja, é a junção do fenol com o formaldeído (aldeído fórmico), formando um polímero chamado polifenol.

O primeiro plástico feito de componentes sintéticos, foi desenvolvido por Leo Baekeland em Yonkers, Nova York , em 1907, e patenteado em 7 de dezembro de 1909 (Patente dos EUA 942699A), tendo criado, em 1910, a General Bakelite Company para a exploração industrial de suas descobertas. A fórmula resulta da combinação por polimerização de fenol (C6H5OH) e formaldeído ou aldeído fórmico (HCHO), produtos sintéticos, sob calor e pressão. Rádios, telefones e artigos elétricos como interruptores e casquilhos de lâmpadas eram formados por baquelite pela sua resistência ao calor e isolamento. Para além disso, é infusível e forte, arde lentamente, pode ser laminada e moldada na fase inicial da sua manufatura, é de baixo custo e pode ser incorporada em vernizes e lacas.

Síntese[editar | editar código-fonte]

Reação da baquelite

Obtida através da polimerização do fenol (C6H5OH) e do formaldeído (também conhecido como aldeído fórmico (HCHO) pela ação do calor e da pressão. É um termorrígido, ou seja, uma vez que o produto final é formado do aquecimento, não pode ser remodelado mesmo reaquecendo.

Bakelizer

Antes de Baekeland, houve várias outras tentativas de fazer polímeros fenol formaldeído, mas geralmente formavam sólidos quebradiços e inúteis. A grande descoberta feita por Baekeland foi como controlar a reação. Para isso, ele inventou uma máquina chamada Bakelizer, um vaso de pressão a vapor usado para produzir quantidades comerciais do primeiro plástico totalmente sintético, baquelite. Foi produzido pela reação de fenol e formaldeído sob pressão a altas temperaturas e com a supressão de bolhas. O produto era uma resina termo endurecida que provou ser uma substância extremamente versátil, prontamente moldável e bastante forte quando combinada com cargas tais como a celulose.[1][2]

Utilização[editar | editar código-fonte]

Rotor feito de baquelite

A baquelite é pouco usada atualmente em produtos de consumo corrente. Antigos produtos deste material, especialmente material de cozinha, brinquedos, telefones de disco e discos musicais, tornaram-se artigos de coleção muito apreciados. O sucesso da descoberta na época deveu-se às propriedades do material, que possuí alta resistência ao calor, eletricidade (isolante) e ao impacto, além da capacidade de ser tingido em todas as cores.[3]

Devido à dureza e durabilidade após arrefecimento, já que não pode voltar a ser moldada ou amolecida, foi considerada como material para fabrico de moeda (moedas de cêntimo de dólar) nos Estados Unidos durante a Segunda Guerra Mundial, pois o cobre era necessário para apoiar o esforço de guerra. Serviu também para fabricação de armamento em grande escala.

Telefone feito de baquelite

No ramo da metalografia, a baquelite pode ser utilizada no embutimento das amostras para a ideal análise da microestrutura do material analisado. Ao sofrer aquecimento a baquelite é derretido, porém ao sofrer resfriamento e se transformar em um produto sólido ele não é afetado ao se aplicar temperatura novamente.[4]

Em utensílios de cozinha, resumidamente, a baquelite para panelas evita possíveis acidentes pois sua superfície é um isolante térmico, o que, consequentemente, diminui a chance de pessoas se queimarem. Outros exemplos de aplicações são em peças automotivas, joias, antigos rádios e câmaras fotográficas.[3]

Atualmente, existem já tecnologias desenvolvidas onde a baquelite pode ser pintada com diversas cores e ainda receber tratamentos de superfície, que melhoram o acabamento do produto. Discute-se a expansão de mercado devido a essas novas tecnologias e também a sua reciclagem, que até há pouco não era possível.

Destino final/reciclagem e impactos ambientais[editar | editar código-fonte]

Sem a indústria de baquelite, a maioria dos produtos que encontramos hoje nas lojas não existiria. É após a invenção da baquelite que o plástico invade definitivamente nossas vidas, visto tratar-se de um material leve, limpo e durável, adequado para atender às necessidades de versatilidade e custo-benefício exigidas pelo mercado consumidor. Os próximos passos da tecnologia caminham para descobrir maneiras mais eficazes de reciclar a baquelite, largamente utilizada por toda a indústria.[5]

A reciclagem do polímero é difícil. Apesar de estes materiais não poderem ser mais moldados, podem ser incorporados na composição de outros materiais, como condicionadores de asfaltos e calçadas.

A maior parte dos computadores e dispositivos eletrônicos em comércio é revestida com plásticos não recicláveis. Pensando nisso, pesquisadores desenvolveram um novo material plástico reciclável feito com baquelite para os componentes eletrônicos. O material é constituído por um composto aromático à base de furano funcionalizado e da resina bismaleimida, alternando policetonas termofixas (PK-furano) e bismaleimida, utilizando a sequência de reação Diels-Alder (DA) e retro-Diels-Alder (RDA) a 1 580 °C.

A essa temperatura, as ligações químicas se desintegram e o plástico assume a forma líquida, podendo ser submetido a uma nova reação. O processo pode ser repetido várias vezes sem a perda das propriedades mecânicas, o que garante a reciclagem completa do material plástico, muitas vezes impossível em polímeros termofixos.[6][7]

Referências[editar | editar código-fonte]

  1. «Bakelizer». National Museum of American History (em inglês). Consultado em 15 de julho de 2019 
  2. «Bakelite First Synthetic Plastic - National Historic Chemical Landmark». American Chemical Society (em inglês). Consultado em 15 de julho de 2019 
  3. a b «Baquelite: entenda mais sobre esse material – Materiais Júnior». Consultado em 15 de julho de 2019 
  4. Yao, M. X.; Wu, J. B. C.; Xu, W.; Liu, R. (25 de outubro de 2005). «Metallographic study and wear resistance of a high-C wrought Co-based alloy Stellite 706K». Materials Science and Engineering: A. 407 (1): 291–298. ISSN 0921-5093. doi:10.1016/j.msea.2005.07.053 
  5. Baquellites. «Indústria de baquelite». Baquellites. Consultado em 15 de julho de 2019 
  6. - (12 de junho de 2017). «RECICLAGEM DE PLÁSTICOS TERMOFIXOS». Molde Injeção Plásticos. Consultado em 15 de julho de 2019 
  7. Zhang, Youchun; Broekhuis, Antonius A.; Picchioni, Francesco (24 de março de 2009). «Thermally Self-Healing Polymeric Materials: The Next Step to Recycling Thermoset Polymers?». Macromolecules. 42 (6): 1906–1912. ISSN 0024-9297. doi:10.1021/ma8027672 

Ligações externas[editar | editar código-fonte]