Andorra

Andorra
Ala	Mertal
	Dirûşm: Virtus Unita Fortior
	Sirûd: El gran Carlemany ;
	Andorra li ser nexşeyê;
Paytext	Andorra la Vella ; ; 42°33'Bk, 1°33'Rh
Zimanên fermî	zimanê ketelanî ;
Zimanên tên bikaranîn	zimanê ketelanî ;
Rêveberî	parliamentary coprincipality
Avakirin
Gelhe
Dirav	Euro (1 kanûna paşîn 2000);
Demjimêr	Central European Time; Europe/Andorra ;
Hatûçûna ajotinê	right ;
Koda telefonê	+376
	Malper; https://www.govern.ad/

Andorra, bi fermî Mîrektiya Andorrayê^[1] (bi ketelanî: Principat d'Andorra), mîkrodewletekî bê derya ye ku li ser nîvgirava Îberî bi Fransa li bakur û bi Spanya li başûr sinor e. Mîrektî di sala 1278an de bi destûrnameyek hatiye damezrandin. Rêveberiya mîrektiyê niha ji aliyê du hev-prensê ve tê rêvebirin ku ji aliyê pîskoposa Urgellê li Ketelonya, Spanya û ji aliyê serokê Fransayê ve tê birêvebirin. Paytext û bajarê herî mezinê mêrektiyê Andorra la Vella ye.

Andorra şeşemîn dewleta herî piçûk ê Ewropayê ye ku bi rûerda mîrektiyên bi qasî 468 kîlomêtre çargoşe û nifûsa mîrektiyê bi qasî 79.034 kes e.^[2] Gelê Andorrayê komekî etnîkî ya romanî ye ku ji nêzîkê gelê ketelen ve girêdayî ye.^[3] Andorra ji hêla bejahiyê ve 16em welatê herî piçûk ê cîhanê ye û ji hêla nifûsê ve jî di rêza 11em de ye.^[4] Paytexta mîrektiyê, Andorra la Vella, paytexta herî bilindahî a Ewropayê ye ku bi bilindahiya 1023 mêtre ji asta deryayê bilind e. Zimanê fermî ketelenî ye lê li deverê bi gelemperî spanî û fransî jî te axavtin.^[5]^[6] Li Andorrayê her sal bi texmînî 10,2 mîlyon geştyar tîne welêt.^[7] Andorra ne endamê yekîtiya Ewropayê ye lê ji 1993an vir ve endamê Neteweyên Yekbûyî ye.^[8]

Nifûs[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Nifûs li gorî salan

Sal	Nifûs	±%
1910	5231	—
1960	13.414	+156,4%
1961	14.376	+7,2%
1962	15.376	+7,0%
1963	16.410	+6,7%
1964	17.470	+6,5%
1965	18.551	+6,2%
1966	19.646	+5,9%
1967	20.755	+5,6%
1968	21.888	+5,5%
1969	23.061	+5,4%
1970	24.279	+5,3%
1971	25.560	+5,3%
1972	26.892	+5,2%
1973	28.231	+5,0%
1974	29.514	+4,5%
1975	30.706	+4,0%
1976	31.781	+3,5%
1977	32.769	+3,1%
1978	33.746	+3,0%
1979	34.819	+3,2%
1980	36.063	+3,6%
1981	37.502	+4,0%
1982	39.112	+4,3%
1983	40.862	+4,5%
1984	42.704	+4,5%
1985	44.597	+4,4%
1986	46.515	+4,3%
1987	48.458	+4,2%
1988	50.431	+4,1%
1989	52.449	+4,0%
1990	54.511	+3,9%

Sal	Nifûs	±%
1991	56.674	+4,0%
1992	58.904	+3,9%
1993	61.003	+3,6%
1994	62.707	+2,8%
1995	63.854	+1,8%
1996	64.274	+0,7%
1997	64.090	−0,3%
1998	63.799	−0,5%
1999	64.084	+0,4%
2000	65.399	+2,1%
2001	68.000	+4,0%
2002	71.639	+5,4%
2003	75.643	+5,6%
2004	79.060	+4,5%
2005	81.223	+2,7%
2006	81.877	+0,8%
2007	81.292	−0,7%
2008	79.969	−1,6%
2009	78.659	−1,6%
2010	77.907	−1,0%
2011	77.865	−0,1%
2012	78.360	+0,6%
2013	79.218	+1,1%
2016	73.105	−7,7%
2017	74.794	+2,3%
2018	76.177	+1,8%
2019	77.543	+1,8%
2020	78.015	+0,6%
2021	79.535	+1,9%
2022	81.588	+2,6%
2023	85.101	+4,3%

Çavkanî: Li ser Wîkîdaneyê bibîne

Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

^ "Constitution of the Principality of Andorra" (PDF).
^ "World Population Prospects - Population Division - United Nations". population.un.org. Roja gihiştinê 29 îlon 2023.
^ Minahan, James (30 tîrmeh 2000). One Europe, Many Nations: A Historical Dictionary of European National Groups (bi îngilîzî). Bloomsbury Academic. ISBN 978-0-313-30984-7.
^ "Andorra: 10 Unusual Facts About The Tiny European Principality - Tell Me Nothing". web.archive.org. 7 hezîran 2017. Ji orîjînalê di 7 hezîran 2017 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 29 îlon 2023.
^ "Andorra". The World Factbook (bi îngilîzî). Central Intelligence Agency. 25 îlon 2023.
^ "Andorra". U.S. Department of State. Roja gihiştinê 29 îlon 2023.
^ "404 - Pàgina bloquejada". web.archive.org. 12 îlon 2017. Ji orîjînalê hat arşîvkirin. Roja arşîvkirinê: 12 îlon 2017. Roja gihiştinê 29 îlon 2023. {{cite web}}: Çavkanî sernavekî giştî bi kar tîne (alîkarî)CS1 maint: bot: original URL status unknown (lînk)
^ Nations, United. "Member States". United Nations (bi îngilîzî). Roja gihiştinê 29 îlon 2023.

Girêdanên derve[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Li Wikimedia Commons medyayên di warê Andorra de hene.

[1] "Constitution of the Principality of Andorra" (PDF).

[2] "World Population Prospects - Population Division - United Nations". population.un.org. Roja gihiştinê 29 îlon 2023.

[3] Minahan, James (30 tîrmeh 2000). One Europe, Many Nations: A Historical Dictionary of European National Groups (bi îngilîzî). Bloomsbury Academic. ISBN 978-0-313-30984-7.

[4] "Andorra: 10 Unusual Facts About The Tiny European Principality - Tell Me Nothing". web.archive.org. 7 hezîran 2017. Ji orîjînalê di 7 hezîran 2017 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 29 îlon 2023.

[5] "Andorra". The World Factbook (bi îngilîzî). Central Intelligence Agency. 25 îlon 2023.

[6] "Andorra". U.S. Department of State. Roja gihiştinê 29 îlon 2023.

[7] "404 - Pàgina bloquejada". web.archive.org. 12 îlon 2017. Ji orîjînalê hat arşîvkirin. Roja arşîvkirinê: 12 îlon 2017. Roja gihiştinê 29 îlon 2023. {{cite web}}: Çavkanî sernavekî giştî bi kar tîne (alîkarî)CS1 maint: bot: original URL status unknown (lînk)

[8] Nations, United. "Member States". United Nations (bi îngilîzî). Roja gihiştinê 29 îlon 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Danegehên kontrola otorîteyê
Navneteweyî	FAST ISNI VIAF
Neteweyî	Spanya Fransa BnF data Ketelonya Almanya Îsraêl DYA Swêd Japon Komara Çekî Kroatiya Vatîkan
Cografî	MusicBrainz area
Însan	Parlemana Keyaniya Yekbûyî
Yên din	Encyclopedia of Modern Ukraine NARA IdRef