Língua bilaspuri

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.
Bilaspuri (Kahluri) -
Falado(a) em: Índia
Região: Bilaspur, Himachal Pradesh
Total de falantes: 295 mil (1991)
Família: Indo-europeia
 Indo-Iraniana
  Indo-Ariana
   Noroeste
    Pahari Oeste
     Bilaspuri (Kahluri) -
Escrita: Devanagari, Takri
Códigos de língua
ISO 639-1: --
ISO 639-2: ---
ISO 639-3: kfs

Bilaspuri (ou Kahluri) é uma língua Indo-Ariana falada no norte da Índia, predominantemente no distrito de Bilaspur, Himachal Pradesh e no [distrito de Rupnagar do estado de Punjabe. Está associado ao povo do antigo estado principesco de Estado de Bilaspur nas colinas de Punjabe.

Bilaspuri é classificado como uma das variedades do grupo de línguas Pahari Ocidentais. No entanto, Bilaspuri está listado como Punjabi no censo da Índia.[1] De acordo com o Censo de 2011, os falantes de Punjabi Bilaspuri / Kahluri eramo 295.805.[2]

O dialeto da parte montanhosa do distrito de Hoshiarpur] também é conhecido como Pahari.[3]

Bilaspuri e Kahluri – escrito em Takri

Dialetos[editar | editar código-fonte]

A seguir estão os cinco dialetos do Bilaspuri:

  1. Bilaspur:i Nordeste (nordeste de Kumar Hati); parece com Mandeali.
  2. Bilaspuri Norte: (norte de Kumar Hati); parece com Mandeali
  3. Bilaspuri Oeste: tem o máximo de palavras em Punjabi dentre todos os dialetos Kahluri.
  4. Bilaspuri Central: Cidade de Bilaspur (histórica) e arredores; compartilha semelhanças com Punjabi.
  5. Davin ou Daur: leste e sudeste da cidade de Bilaspur (histórica).

Os dialetos de Kahluri são tão semelhantes que se poderia chamá-los de um dialeto Kahluri ou Bilaspuri.[4]

Escrita[editar | editar código-fonte]

A escrita nativa da língua é a do idioma é o Takri, mas hoje se usa mais o Devanagari

Provérbios[editar | editar código-fonte]

!कहलूरी (बिलासपूरी) Transliteração (Latina) Forma equivalente em inglês
चली नीं ओए अप्पूं ते फिट्टेमूंह गोड्डेयांरे chalI nIM oe appUM te phiTTemUMha goDDeyAMre A bad workman quarrels with his own tools.
जबरे रा पत्थर क्वालिया jabare rA patthara kvAliyA Might is right.
अपणीयें फूटीयें नेहरा apaNIyeM phUTIyeM neharA Only the wearer knows where the shoe pinches.
अपणा से अपणा, पराया से पराया apaNA se apaNA, parAyA se parAyA Blood is thicker than water.
dhelA AI jAMdA para belA naIM auMdA Time once lost cannot be got back
धानारे खेत पराला ते नजरी आई जांदे/

जिनें रौंदेयां जाणा तिने मरूरेयां री ई खबर ल्याऊणी

dhAnAre kheta parAlA te najarI AI jAMde/

jineM rauMdeyAM jANA tine marUreyAM rI I khabara lyAUNI

Coming events cast their shadows beforehand.
हेल बेबे हेल मेरा अंगण तेरी देहळ hela bebe hela merA aMgaNa terI dehaLa To waste time by loitering.
बहुए चज्जे-चारें नीं ओंगी तां गल्लें देखेयां आरदी bahue chajje-chAreM nIM oMgI tAM galleM dekheyAM AradI If not competent in deeds, why not boast in words?
धीए धमाकड़ा कन्न कर बहुए dhIe dhamAka.DA kanna kara bahue To speak to someone but to mean it for some other.
जिसरे अत्थे लोई तिसरा सब कोई jisare atthe loI tisarA saba koI One who can reward can win hearts
ख्वाजेरा ग्वाऽ मिडक khvAjerA gvA.a miDaka Birds of same feather flock together
बेदे आई जंग तां बिन कुड़िये रे कन्न बेदे आई जंग तां बिन कुड़िये रे कन्न

Situação[editar | editar código-fonte]

A língua é comumente chamada de Pahari ou Pahari Ocidental (Himachali). Alguns falantes podem até chamá-lo de dialeto da língua Dogri. A língua não tem status oficial e é reconhecida como dialeto do Punjabe, mesmo quando se prova o contrário. Antes da independência da Índia, havia certas instituições que gozavam do patrocínio de estados para publicar em Kahluri. Todas essas instituições hoje estão em ruínas desde a independência para favorecer o hindi. Sem nenhum instituto que ensine esse idioma, o idioma / dialeto está em perigo devido ao domínio de outras línguas reconhecidas, como o punjabi padrão ou o hindi.

A demanda para a inclusão de 'Pahari (Himachali)' sob a Tabela Oito da Constituição, que supostamente representa várias línguas Pahari de Himachal Pradesh, foi feita no ano de 2010 por Vidhan Sabha do estado.[5] Não houve nenhum progresso positivo neste assunto desde então, mesmo quando pequenas organizações estão se esforçando para salvar a língua.[6] Devido ao interesse político, a língua é atualmente registrada como um dialeto do Punjabi, o que foi feito com base na conclusão feita por G.A. Grierson, que disse que Kahluri é uma versão "rude" de Punjabi.[7] Desde então, os linguistas mudaram esta conclusão e estabeleceram que ela é muito mais próxima de outros dialetos do Pahari Ocidental

Amostra de texto[editar | editar código-fonte]

João 3:125

काँह्भई परमेशरे संसारा रे लोकां ने इतणा प्यार कित्या भई तिने अपणे इकलौते पुत्रा जो तिन्हांरे खातर बलिदान करित्या, ताकि हर इक माहणु सै जे तिस पर विश्वास करो, सै नाश नीं हो, पर अनन्त जीवन पाओ।

Transliteração

kā̃hbhai parmeśre saṅsārā re lokā̃ ne itṇā pyār kityā bhai tine apṇe iklaute putrā jo tinhā̃re khātar balidān karityā, tāki har ik māhṇu sai je tis par viśwās karo,sai nāś nī̃ ho, par anant jīvan pāo.

Português

Porque Deus amou o mundo de tal maneira que deu o seu Filho unigênito, para que todo aquele que nele crê não pereça, mas tenha a eternidade[8]

Notas[editar | editar código-fonte]

  1. International Journal of Dravidian Linguistics, Volumes 21-22. University of Kerela[1]
  2. https://censusindia.gov.in/2011Census/C-16_25062018_NEW.pdf
  3. Masica, Colin P. (1991). The Indo-Aryan languages. Col: Cambridge language surveys. [S.l.]: Cambridge University Press. p. 439. ISBN 978-0-521-23420-7 
  4. PLSI The Languages of Himachal Pradesh, Volume Eleven, Part Two. [S.l.]: Orient Blackswan. 130 páginas 
  5. «Pahari Inclusion». Zee News 
  6. «Pahari Inclusion». The Statesman 
  7. Lingusitic Survey. [S.l.: s.n.] 677 páginas 
  8. Bíblia em Bilaspuri

Bibliografia[editar | editar código-fonte]

Ligações externas[editar | editar código-fonte]