Língua awa pit

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.
Cuaiquer
Falado(a) em: Colômbia, Equador
Total de falantes: 13 mil dentre os 15 mil Awa-Kwaiker (2008)
Família: Barbacoan
 Awan
  Cuaiquer
Códigos de língua
ISO 639-1: --
ISO 639-2: ---
ISO 639-3: kwi

Awa ou Awa pit, também conhecido como Cuaiquer, é uma língua Barbacoan falada pelo povo Awá-Kwaiker, que habita território abrangendo o norte do Equador e o sul da Colômbia (a língua às vezes também é chamada de Coaiquer, Quaiquer ou Kwaiker na Colômbia, e como Awapit no Equador. [1] Awa pit é classificada pela UNESCO como severamente ameaçada de extinção.[2]

A língua pit Awa tem cerca de 21 mil falantes, a maior parte residindo na Colômbia na encosta dos Andes no Pacífico, com cerca de mil em uma área adjacente do Equador.[1] Embora a maioria dos homens também fale espanhol, as mulheres e crianças são predominantemente monolíngües.[1] Alfabetização entre falantes de Awa é inferior a 1% em sua língua nativa e abaixo de 5% na língua espanhola secundária.[1]

Características[editar | editar código-fonte]

A linguagem pit Awa tem uma estrutura sujeito-objeto-verbo e adotou o alfabeto latino.[1] Grammatically, Awa pit usa um sistema característico de sufixos verbais disjuntos para marcação de pessoas, com o que exibe similaridades com algumas línguas tibeto-birmanesas, como o Newari, língua de Kathmandu.[3][4][5]

Fonologia[editar | editar código-fonte]

Este é o inventário fonético do Awa Pit:[6]

Fonemas consoantes
Bilabial Alveolar Pós-alveolar Palatal Velar
plana lateral
Nasal m n ŋ
Oclusiva p t k
Fricativa surda s ɬ ʃ
sonora z ʒ
Aproximante l j w
Fonemas vogais
Anterior Central Posterior
Fechada i ɨ u
Aberta a

Amostra de texto[editar | editar código-fonte]

Wantuz awá m+jan wuantuz nitchatpa karakas m+nkaskachapmuchi. Mamaz kualtuz puchakas awapit relionkaz upiniónkaz politkakaz mamaztusne indulekaz nacionalkaz socialkaz posicionkaz pialkaz chikta mamaztuskaz kunticionkaz.

Português

Todos os seres humanos nascem livres e iguais em dignidade e direitos. Eles são dotados de razão e consciência e devem agir em relação uns aos outros em espírito de fraternidade. (Artigo 1 da Declaração Universal dos Direitos Humanos)

Notas[editar | editar código-fonte]

  1. a b c d e Awa–Cuaiquer, per SIL, Ethnologue, 1986 and 1991. Retrieved 23 April 2012.
  2. Haboud, Marleen; Adelaarurl, Willem (2008). "Awapit" . In: Moseley, Christopher, ed (2010). Atlas of the World’s Languages in Danger, 3rd edn, Paris. UNESCO Publishing (online version). Retrieved 23 April 2012.
  3. Curnow, Timothy Jowan (1997). A Grammar of Awa Pit (Cuaiquer): An indigenous language of south-western Colombia. PhD Thesis, Australian National University, Canberra. Retrieved 23 April 2012.
  4. Curnow, Timothy Jowan (2 May 2002). "Conjunct/disjunct marking in Awa Pit". Linguistics – An Interdisciplinary Journal of the Language Sciences 40(3):611-627.Predefinição:Subscription
  5. Cysouw, Michael (2003). "The Paradigmatic Structure of Person Marking", p 43–44. Oxford University Press. ISBN 9780199554263
  6. Curnow, Timothy Jowan; Liddicoat, Anthony J (1998). "The Barbacoan languages of Colombia and Ecuador". Anthropological Linguistics 40(3):384-408.Predefinição:Subscription

Bibliografia[editar | editar código-fonte]

  • "Gramática pedagógica del Awapit" (A learner's grammar of Awapit) –  direct download link to Microsoft Word document in Spanish, available from here (via Sasiku Project)

Ligações externas[editar | editar código-fonte]