Multatuli

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.
Multatuli
Multatuli
Nascimento Eduard Douwes Dekker
2 de março de 1820
Amesterdão
Morte 19 de fevereiro de 1887 (66 anos)
Ingelheim am Rhein
Sepultamento Westerveld
Cidadania Reino dos Países Baixos
Cônjuge Everdine Hubertine van Wijnbergen, Mimi Hamminck Schepel
Filho(a)(s) Pieter Jan Constant Eduard Douwes Dekker, Elisabeth Agnes Everdina Douwes Dekker
Alma mater
  • Barlaeus Gymnasium
Ocupação escritor, servidor público
Obras destacadas Max Havelaar

Multatuli, pseudónimo literário de Eduard Douwes Dekker (Amesterdão, 2 de março de 1820Ingelheim am Rhein, 19 de fevereiro de 1887), foi um escritor e maçon neerlandês.

Eduard Douwes Dekker trabalhou como funcionário nas Índias Orientais Neerlandesas, actual Indonésia, onde foi testemunha de muitas injustiças. A sua obra mais famosa é Max Havelaar, em que o autor critica a exploração da população local pelas autoridades coloniais holandesas. O seu pseudónimo literário é formado pelas palavras latinas «multa» e «tuli» e que significa literalmente «sofri muito» e faz referência a uma famosa passagem da obraTristia de Ovídio.

Multatuli morreu em Nieder-Ingelheim (Alemanha), e foi o primeiro neerlandês a ser cremado.

A Multatuli Genootschap (Sociedade Multatuli) tem como objetivo dar a conhecer este autor e ressaltar a sua vigência actual. Administra o Museu Multatuli, localizado na casa natal do escritor.

Biografia[editar | editar código-fonte]

Douwes Dekker nasceu na rua Korsjespoortsteeg de Amsterdã(o), filho de um capitão de navio. Em 1838 viajou a bordo de um barco comandado pelo pai para as Índias Orientais Neerlandesas, a cuja capital, Batávia, chegaram em 1839.

Em breve começou a destacar-se na sua carreira de funcionário público. Em 1840, ficou com um cargo subalterno, mas em 1851 já era assistente-residente de Amboina.

Em 1843 foi nomeado controleur no distrito de Natal, costa ocidental da ilha de Sumatra. Ali fez grandes planos para melhorar o porto, mas estes tinham um défice de contas, o que lhe valeu fortes reprimendas do governador da costa oeste de Sumatra, o general Andreas Victor Michiels. Este motejou-o de "homem sem honra", o que irritou profundamente Douwes.

Em 1846, Douwes Dekker casou-se com Tine, baronesa de Wijnbergen. Este matrimónio produziu um filho (Edu, nascido em 1854) e uma filha (Nonnie, nascida em 1857).

Em 1856, Dekker foi nomeado assistente-residente de Lebak. Nesse mesmo ano, renunciou a este lugar, quando o governador general Duymaer van Twist negou-se a recebê-lo em relação às suas queixas sobre o regente (autoridade do interior) do distrito de Lebak. Depois de renunciar ao seu posto, Douwes ficou desempregado e viajou sozinho pela Europa durante anos (Países Baixos, Bélgica, Alemanha e França, entre outros países). Em 1859 Tine e os filhos juntaram-se com ele na Europa.

Em 1859 Dekker decidiu começar uma carreira literária, e em 1860 surgiu a sua obra mais conhecida, Max Havelaar que publicou com o pseudónimo de ‘Multatuli’. Max Havelaar é um ataque directo à administração colonial holandesa das Índias Orientais Neerlandesas. No seu livro, Dekker tentou expor à Humanidade todos os escândalos e injustiças que havia observado nas Índias Orientais Holandesas. O público neerlandês reagiu à obra como sendo um ultraje, negando-se a aceitar o seu testemunho, mas apesar disso o livro foi um êxito no resto da Europa.

Multatuli continuou a sua carreira literária publicando Geloofsbelijdenis (1861), que apesar do título são sátiras mordazes à sociedade neerlandesa do seu tempo.

Ainda que o valor literário da obra de Multatuli tenha sido muito criticado, o escritor encontrou um valioso e inesperado aliado em Carel Vosmaer. Continuou escrevendo, publicando as suas diversas obras em volumes uniformes chamados Ideën, dos quais surgiram vários entre 1862 e 1877, um deles foi a novela Woutertje Pieterse.

Dekker mudou o seu domicílio da Holanda para Wiesbaden (Alemanha), onde tentou escrever várias vezes para o teatro. Mais tarde mudou-se para Nieder Ingelheim, junto ao Rio Reno, onde morreu em 1887.

En junho de 2002, a Maatschappij der Nederlandse Letterkunde (Sociedade da Literatura Holandesa) proclamou Multatuli como o melhor escritor neerlandês de todos os tempos.[1]

Bibliografia (em neerlandês)[editar | editar código-fonte]

Estátua de Multatuli na Praça Torensluis, junto ao Canal Singel de Amesterdão, inaugurada pela rainha Beatriz em 1987; busto de Hans Bayens, inscrição de Gerrit Noordzij.

Antologias (em neerlandês)[editar | editar código-fonte]

  • 1876 - Bloemlezing door Heloize (por M. Douwes Dekker-Hamminck Schepel)
  • 1900 - Verzamelde Werken
  • 1919 - Bloemlezing uit Multatuli's werken
  • 1937 - Bloemlezing
  • 1950-1995 - Volledige Werken (25 partes)
  • 1955 - Barbertje moet hangen, Verhalen, parabelen, aforismen
  • 1973 - Bloemlezing uit de werken van Multatuli
  • 1974 - De roeping van de mens. Een keuze uit zijn gehele werk door C. Bij

Cartas e outras publicações (em neerlandês)[editar | editar código-fonte]

  • 1890 - Brieven van Multatuli, Het Ontstaan van Max Havelaar 1859
  • 1890 - Brieven van Multatuli, Max Havelaar verschenen
  • 1891-1896 - Multatuli, Brieven. Bijdragen tot de Kennis van zijn Leven
  • 1907 - Briefwisseling tusschen Multatuli en S.E.W. Roorda van Eysinga'
  • 1937 - Multatuli en zijn zoon: brieven van Multatuli aan J. van der Hoeven
  • 1941 - Multatuli, Reisbrieven aan Mimi en andere bescheiden
  • 1942 - Brieven van Multatuli aan Mr Carel Vosmaer, R.J.A. Kallenberg van den Bosch en Dr Vitus Bruinsma. Documenten
  • 1944 - Keur uit de brieven van Multatuli
  • 1947 - Briefwisseling tusschen Multatuli en G.L. Funke
  • 1947 - Brieven aan J. Waltman Jr.
  • 1948 - Multatuli-literatuur. Lijst der geschriften van en over Eduard Douwes Dekker
  • 1948 - Twee brieven uit Menado
  • 1979 - Liefdesbrieven
  • 1987 - Multatuli-literatuur 1948-1977. Lijst der geschriften van en over Eduard Douwes Dekker
  • 2001 - "Men moet van myn gestreken lans, een vlaggestok maken": brieven van Multatuli en Tine Douwes Dekker aan de redersfamilie Smit(ISBN 90-76314-70-5)

Obras sobre Multatuli (em neerlandês)[editar | editar código-fonte]

Referências

  1. van Stipriaan, René (junho de 2002). «De Nederlandse klassieken anno 2002» (em neerlandês). Arquivado do original em 2 de agosto de 2002 

Fontes[editar | editar código-fonte]

Ligações externas[editar | editar código-fonte]

Commons
Commons
O Commons possui imagens e outros ficheiros sobre Multatuli