Saltar para o conteúdo

Artaxer do Sacastão

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.
 Nota: Para outros significados, veja Artaxes.
Artaxer
Nacionalidade Império Sassânida
Ocupação Oficial
Religião Zoroastrismo

Artaxer (em persa médio: rthštr; romaniz.: Ardašīr; em parta: rthštr, Ardašīr; em grego clássico: Αρταξαρ, Artaxar) foi um oficial sassânida do século III, ativo durante o reinado do xainxá Artaxes I (r. 224–242).

Nome[editar | editar código-fonte]

Artaxes (Αρτάξης, Artáxēs), Adeser (Αδεσήρ, Adesēr), Artaxer (Αρταξηρ, Artaxḗr), Artaxares (Αρταξάρης, Artaxárēs), Artaser (Αρτασήρ, Artasḗr), Artasires (Αρτασείρης, Artaseírēs), Artaxas (Αρτάξας, Artáxas) e Artaxias (Αρταξίας, Artaxías) são as formas gregas[1] do parta e persa médio Ardaxir ou Artaxir (𐭠𐭥𐭲𐭧𐭱𐭲𐭥, Ardaxšīr ou Artaxšīr)[2] e do armênio Artaxir (Արտաշիր, Artašir)[3] e Artaxes (Արտաշէս, Artašēs; surgido da forma não atestada *Artašas).[1] Esses nomes derivam do persa antigo Artaxaça (𐎠𐎼𐎫𐎧𐏁𐏂𐎠, Artaxšaçā) ou o iraniano antigo Artaxatra (*R̥ta-xš-ira-),[2] que significa "cujo reinado é através da verdade".[4] Sua grafia em persa antigo também foi helenizada e latinizada como Artaxerxes (Αρταξέρξης, Artaxérxēs).[1]

Vida[editar | editar código-fonte]

Dracma de Sapor cunhado ca. 240-244

Artaxer era um nobre persa, possivelmente filho do xainxá Artaxer I (r. 224–242) e irmão de Sapor I (r. 240–270). Foi citado na inscrição trilíngue Feitos do Divino Sapor escrita ca. 262 por ordens de Sapor e segundo a qual era do Sacastão, uma das províncias mais orientais do Império Sassânida, sob Artaxer I. Segundo a inscrição, estava em quarto lugar na ordem de precedência da corte.[5][6] Para Vesta Sarkhosh Curtis, seu sucesso foi incompleto. Dada sua posição no tempo de seu pai, Artaxer talvez seria sucessor, mas por razões desconhecidas foi Sapor que tornou-se o herdeiro aparente;[7] talvez o próprio Sapor teve seu papel nisso.[8] Curtis sugeriu que Artaxer e Sapor enalteceram o papel de Pabeco à ascensão dos sassânidas ao poder contra os arsácidas em detrimento de Sasano por questões propagandísticas: o primeiro por temer que a aristocracia de Pérsis o consideraria como estrangeiro, a julgar pela origem no Sacastão de seu ancestral; o segundo por pretender apagar a memória do herdeiro aparente Artaxer, que ele eclipsou e que à época era governador na mesma região.[9]

Referências

  1. a b c Ačaṙyan 1942–1962, p. 305.
  2. a b Martirosyan 2021, p. 22.
  3. Ačaṙyan 1942–1962, p. 309.
  4. Wiesehöfer 1986, p. 371–376.
  5. Weber 2019.
  6. Weber 2024.
  7. Curtis 2016, p. 28.
  8. Curtis 2016, p. 29.
  9. Curtis 2016, p. 30-31.

Bibliografia[editar | editar código-fonte]

  • Ačaṙyan, Hračʻya (1942–1962). «Արտաշես». Hayocʻ anjnanunneri baṙaran [Dictionary of Personal Names of Armenians]. Erevã: Imprensa da Universidade de Erevã 
  • Curtis, Vesta Sarkhosh; Alram, Michael; Daryaee, Touraj; Pendleton, Elizabeth (2016). The Parthian and Early Sasanian Empires: adaptation and expansion. Oxônia e Filadélfia: Oxbow Books 
  • Martirosyan, Hrach (2021). «Faszikel 3: Iranian Personal Names in Armenian Collateral Tradition». In: Schmitt, Rudiger; Eichner, Heiner; Fragner, Bert G.; Sadovski, Velizar. Iranisches Personennamenbuch. Iranische namen in nebenüberlieferungen indogermanischer sprachen. Viena: Academia Austríaca de Ciências 
  • Weber, Ursula (2024). «Personenregister» (PDF). Prosopographie des Sāsānidenreiches im 3. Jahrhundert n.Chr.