Língua iuri

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.
Yuri
Outros nomes:Juri
Falado(a) em:  Brasil
Região: Amazonas
Total de falantes: 0
Família: Tïcuna–Yuri
Códigos de língua
ISO 639-1: --
ISO 639-2: ---

O Yuri é uma língua extinta do estado brasileiro do Amazonas.[1][2]

Vocabulário[editar | editar código-fonte]

Alguns nomes de plantas e animais em yuri (Goulard & Rodríguez Montes 2013):[3]

Abreviaturas e fontes
Latim Português Espanhol Yuri
215. Tapirus americanus anta tapir, danta poori S; po(a)ri, M
216. Bos boi buey ghüely, S; po(a) ri, M
217. Cervus veado ciervo suumedy, S; tschaungäh, M
218. Felis onca onça-pintada jaguar wehry, S; wäry, M
219. Felis pardalis (maracaja) maracajá tigrillo wehry one
220. Felis concolor (çuçuarana) suçuarana wehry are
221. Canis cachorro perro wéri
222. Canis azarae cachorro-do-mato gaihguschy
223. Cebus fatuellus (prego) macaco-prego-das-guianas mico maicero sülihry
224. Cebus gracila (caiarara) caiarara-de-fronte-branca mico capuchino piriko
225. Callithrix torquata (oyapussá) uapuçá mico tití äeü
226. Lagothrix canus et humboldti Geoffr. (barrigudo) macaco-barrigudo-cinzento mico churuco ghooby
227. Pithecia hirsuta (paraoá) parauaçu macaco ukuenu
228. Pithecia aoucary (simiamelano cephalus) uacari macaco puoghu
229. Nyctipithecus felinus macaco sp., Aotus trivirgatus (yá) yurỳ
230. Dasypus mayor tatu-canastra armadillo grande niuté
231. Dasypus minor tatu sp. armadillo pequeño niuté one
232. Nasua quati coatí, cusumbe tsurupy, S; tschuopi, M
233. Hydrochoerus capivara capivara capibara tschöó
234. Dicotyles queixada jabalí ahtä
235. Eoelogenys paca paca borugo ükysé, S; agoïtschö, M
236. Dasyprocta aguti cutia guatín oko, S; tschohmae, M
237. Myrmecophaga jubata tamanduá-bandeira ¿especie de oca? Neochen jubata (Spix 1825) aahly
238. Bradypus tridactylus preguiça-de-três-dedos oso perezoso apêy
239. Manatus peixe-boi/manatim manatí apina
240. Delphinus boto delfín amana
241. Crax globulosa (mutum de fabavel açu) mutum-fava paujil amazónico ghoipy
242. Crax tuberosa (mutum de vargem) mutum-da-várzea paujil Pauxi unicornis? piury
243. Crax urumutum urumutum paujil nocturno Nothocrax urumutum? akary
244. Gallus galo gallo gharaka
245. Gallina galinha gallina gharaka aino
246. Psittacus macao araracanga guacamaya bandera aoh
247. Psittacus araraun arara-canindé guacamaya azul y amarilla egho
248. Psittacus (minor) (perikito) periquito perico, lorito, pihuicho Brotogeris? seré
249. Ramphastos tucano tucán, picón yapoko
250. Penelope aracuan (aracuan) aracuã pava de monte pava colinegra? meyüe
251. Penelope cumanensis (cuxuby) cujubim pava gargantirroja Pipile cujubi Pelzen 1858? oy
252. Gallinua plumba (saracura) saracura ¿Aramides saracura? Spix 1825 suuni
253. Anas brasiliensis ananaí pato silvestre Amazonetta brasiliensis? ghome
254. Emys amazonica tartaruga-da-amazônia y-sauarú
255. bufo agoa sapo sapo cururú
256. rana rana co(a)co(a)té
257. lacerta lagarto lagarto tschahniá
258. serpens cobra serpiente göohti
259. crocodilus niger jacaré-negro cocodrilo aejú
260. scarabaeus besouro escarabajo järi
261. fructus musae banana plátano hartón oärama, M; weramá, W

Referências

  1. Campbell, Lyle (2012). «Classification of the indigenous languages of South America». In: Grondona, Verónica; Campbell, Lyle. The Indigenous Languages of South America (PDF). Col: The World of Linguistics. 2. Berlin: De Gruyter Mouton. pp. 59–166. ISBN 978-3-11-025513-3 
  2. Jolkesky, Marcelo Pinho de Valhery. 2016. Estudo arqueo-ecolinguístico das terras tropicais sul-americanas. Doutorado em Linguística. Universidade de Brasília.
  3. Goulard, J. P., & Rodríguez Montes, M. E. (2013). Los Yurí / Juri-Tikuna, en el complejo socio-lingüistico del noroeste amazónico. LIAMES: Línguas Indígenas Americanas, 13(1), 7-65. https://doi.org/10.20396/liames.v0i13.1531
  4. Vocabulario Jurí de Martius. En Martius, K.F.P. (1863). Glossarium linguarum. Münchem (publicado en Português), São Paulo, 1969.
  5. MARTIUS, Carl Friedrich Phil von (1863). Glossarium linguarum brasiliensium. München.
  6. MARTIUS, Carl Friedrich Phil von (1867). Beiträge zur Ethnographie und Sprachenkunde Amerikas zumal Brasiliens, I. Zur Ethnographie. Leipzig: Friedrich Fleischer.
  7. SPIX, J. V.; MARTIUS, C. F. Ph. von (1981 [1831]). Viagem pelo Brasil 1817-1820, 3 vols. Belo Horizonte / São Paulo: Ed. Itatiaia. (Reise in Brasilien in den Jahren 1817 bis 1820, München).
  8. WALLACE, Alfred Russel (1889). A narrative of travels on the Amazon andrío Negro, with a account of the native Tribes. London, New York: Ward, Lock and Co.
Ícone de esboço Este artigo sobre linguística ou um linguista é um esboço. Você pode ajudar a Wikipédia expandindo-o.